Twee Amerikaanse wetenschappers suggereren dat radio-uitbarstingen uit het verre heelal bewijs zouden kunnen zijn voor buitenaardse ruimtevaart.

Ze zijn pas zeventien keer gezien, maar toch hebben ze de sterrenkundige wereld flink in beroering gebracht: Fast Radio Bursts (FRB’s), oftewel korte pulsen van radiostraling. Over de aard van deze mysterieuze uitbarstingen, die afkomstig lijken te zijn uit sterrenstelsels hier miljarden lichtjaren vandaan, zijn de afgelopen jaren al heel wat theorieën gelanceerd.

Tot nu toe beperkten die zich tot allerlei exotische sterrenkundige verschijnselen – maar Harvard-wetenschappers Manasvi Lingam en Avi Loeb gooien het nu over een andere boeg. Ze stellen in een nieuw artikel dat de uitbarstingen weleens tekenen zouden kunnen zijn van buitenaardse beschavingen die ruimteschepen door het heelal laten zeilen.

Mega-zonnepaneel

Uiteraard klinkt het wat vergezocht om buitenaardse wezens op te voeren als je een sterrenkundig verschijnsel wilt verklaren. Maar FRB’s zijn wel zo vreemd dat je bijna kon verwachten dat iemand op een gegeven moment de alien-kaart zou spelen. Sowieso moet de bron van deze uitbarstingen van radiostraling echt extreem helder zijn. Miljarden keren helderder bijvoorbeeld dan pulsars, extreem snel roterende mini-sterretjes die anders een voor de hand liggende verklaring zouden vormen voor FRB’s. Daarnaast heeft de straling waar FRB’s uit bestaan nog allerlei andere eigenschappen die moeilijk zijn te rijmen met pulsars of andere natuurlijke verschijnselen.

Daarom besloten Lingam en Loeb de mogelijkheid te verkennen dat het signaal kunstmatig is. Oftewel: kijken we hier naar een bundel straling die is opgewekt door een buitenaardse beschaving?

Om zo’n bundel op te wekken, is natuurlijk een enorme hoeveelheid energie nodig. Stel dat je die energie wil halen uit het licht dat je ster uitstraalt, hoe groot moet dan je ‘zonnepaneel’ zijn? Dat moet een diameter hebben van minimaal 30.000 kilometer, zo berekenden Lingam en Loeb. We hebben het daarmee over een gevaarte dat meer dan twee keer zo groot is als de aarde. Uiteraard zijn wij mensen bij lange na niet in staat om zoiets te bouwen – maar hé, als we aannemen dat we met een heel geavanceerde beschaving te maken hebben, is er veel mogelijk.

Schreeuw in de ruimte

Vervolgens stellen de twee wetenschappers de vraag waaróm een buitenaardse beschaving zo’n enorme bundel radiostraling het heelal in zou sturen. Om hun aanwezigheid in het heelal kenbaar te maken? Dat is niet uitgesloten; het zou een of ander kosmisch SOS-signaal kunnen zijn. Of juist het ultieme staaltje van intergalactische opschepperij: ‘Kijk ons eens!’ Maar hoewel Lingam en Loeb zoiets niet uitsluiten, lijkt het ze ook niet erg waarschijnlijk. Voor zo’n schreeuw de ruimte in is het vereiste vermogen van 1 triljoen watt toch wel erg hoog, schrijven ze.

Een optie die de onderzoekers serieuzer nemen, borduurt voort op een idee van Loeb dat we al bespraken in KIJK 11/2016: wat als buitenaardse beschavingen stralingsbundels gebruiken om ruimteschepen voort te stuwen? We hebben het dan over ruimteschepen die in plaats van ouderwetse raketten zijn voorzien van enorme lichtzeilen. Dat zijn zeilen die niet worden voortgestuwd door de wind, maar door straling – bijvoorbeeld radiostraling. En die radiostraling zouden de aliens er zelf op kunnen schijnen, waarbij af en toe een deel van deze straling toevallig niet op het zeil belandt, maar het heelal in ‘lekt’. Om hier op aarde miljarden jaren later te worden aangezien voor een Fast Radio Burst.

Interstellaire ark

Lingam en Loeb hebben ook nog uitgerekend over wat voor ruimteschip we het dan zouden hebben, uitgaande van de radiostraling die de aliens benutten om het voort te stuwen. Aangenomen dat ze een schip willen dat op den duur de lichtsnelheid benadert, zou dat circa 1 miljoen ton kunnen wegen.

Nemen we aan dat zo’n schip op een vergelijkbare manier is gevuld als het ruimtestation ISS, dan zou het afmetingen in de orde van honderden meters hebben. Groot genoeg om te mogen denken aan een ‘interstellaire ark’, schrijven de twee wetenschappers. Dat wil zeggen: een ruimteschip dat een flinke groep kolonisten naar een ander planetenstelsel kan brengen, maar dat wel generaties lang onderweg is.

Energieverkwisting

Nu is het zo dat zelfs áls je bereid bent om buitenaardse wezens met lichtzeilen te overwegen, er nog steeds het nodige valt af te dingen op het idee van Lingam en Loeb. Zo is het eigenlijk helemaal niet handig om radiostraling te gebruiken om een zeil voort te stuwen. Gebruik je straling met een kortere golflengte, dan zou je een stuk minder energie verkwisten, zegt Anders Sandberg (Universiteit van Oxford) tegenover Gizmodo.

Verder gaat het hier om een breedbandsignaal, dat straling bevat met een heleboel verschillende golflengtes. Ook niet ideaal; een ruimtezeil is veel beter te optimaliseren als je maar een klein bereik aan golflengtes gebruikt.

Mega-ruimteschepen duwen

Desondanks zouden Lingam en Loeb hun idee graag getest zien. In hun artikel stellen ze daarom voor dat wetenschappers die zoeken naar signalen van buitenaards leven ook eens een blik werpen op een FRB.

Daarnaast hopen ze erop dat er een keer een FRB opduikt die afkomstig is uit ons eigen sterrenstelsel. “Zo’n nabije FRB zou zijn te detecteren met heel goedkope radio-ontvangers, en zou alles prijsgeven wat er maar te weten valt over FRB’s.”

En dan zouden we dus ook meteen weten of we hier te maken hebben met een of ander gek sterrenkundig verschijnsel, of met beschavingen die met bizar sterke bundels straling mega-ruimteschepen het heelal in duwen.

Bronnen: ArXiv.org, Harvard-Smithsonian Centre for Astrophysics, Gizmodo

Beeld: M. Weiss/CfA