Astronomen hebben een hemellichaam ontdekt dat het verste zonnestelselobject ooit waargenomen zou zijn. 

Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. Deze acht mogen dan de bekendste hemellichamen in ons zonnestelsel zijn, ze zijn niet de enige. Naast deze echte planeten, cirkelt ook een handvol dwergplaneten rond onze zon, zoals de ooit-echte-planeet Pluto, maar ook Ceres, Haumea, Makemake en Eris.

Nu is bekend geworden dat astronomen het verste zonnestelselobject ooit zouden hebben waargenomen. Dat werd onlangs aangekondigd door het Minor Planet Center (MPC) van de Internationale Astronomische Unie (IAU). Het object, 2018 VG18, ofwel Farout, stoot met een afstand tot de zon meer dan honderd keer zo ver als aarde, dwergplaneet Eris als ‘verste’ van de troon.

Lees ook: Is dit een dwergster of een planeet?

Farout

Met een afstand van 120 astronomische eenheden (AE) is het niet gek dat de astronomen het object Farout doopten. Eén AE is namelijk gelijk aan de afstand tussen de aarde en de zon; zo’n 150 miljoen kilometer. Omgerekend zagen de onderzoekers Farout dus op een slordige 18 miljard kilometer van de zon – maar liefst 3,5 keer zo ver als Pluto (34 AE).

“2018 VG18 is het verste zonnestelselobject ooit waar genomen,” vertelt sterrenkundige Simon Portegies Zwart (Universiteit Leiden), “een prachtige ontdekking.”

Afstanden van objecten in ons zonnestelsel met nieuwkomer 2018 VG18, ‘Farout’ © Roberto Molar Candanosa & Scott S. Sheppard/Carnegie Institution for Science.

Roze dwerg

Volgens de astronomen heeft VG18 een rozige tint, en een diameter van zo’n 500 kilometer. Verder zou de omloopbaan van de kandidaat-dwergplaneet, omdat hij zich zo ver weg bevindt, extreem langzaam zijn. “Waarschijnlijk duurt een trip rond de zon meer dan 1000 jaar”, vertelt David Tholen, deel van het onderzoeksteam, in een persbericht.

Farout werd afgelopen november voor het eerst gespot met behulp van de Subaru-telescoop in Hawaii. Begin december werd zijn bestaan bevestigd dankzij een van de Megallan-telescopen in het Las Campanas-observatorium in Chili. De zoektocht naar extreem verre zonnestelselobjecten leverde afgelopen oktober al de 2015 TG387, ofwel ‘The Goblin’, op – omdat het hemellichaam voor het eerst gezien werd tijdens Halloween.

Het pijltje geeft 2018 VG18 aan. Dankzij de beweging van het object in de onderste foto ten opzichte van de bovenste, konden de onderzoekers zijn afstand bepalen. © Roberto Molar Candanosa & Scott S. Sheppard/Carnegie Institution for Science.

De verste

Farout houdt nu het record voor het verste zonnestelselobject ooit direct waargenomen. Maar dat betekent niet dat er geen objecten verder dan 120 AE van de zon zijn. Denk maar aan de talloze kometen in de Oortwolk of zelfs Sedna, een object met een voorspelde maximale afstand van 900 AE.

“Tenslotte is ook heel interessant”, gaat Portegies Zwart verder, “dat VG18 soms waarschijnlijk nogal dichtbij de zon komt, op ‘slechts’ 22 astronomische eenheden.” Dat is vergelijkbaar met de baan van Uranus. “Het ziet er dus naar uit dat Uranus VG18 uit het nabije zonnestelsel heeft gekegeld. Dit kan al lang geleden zijn gebeurd, de baan van VG zal niet heel snel veranderen. Maar áls hij dat doet, dan is dat door toedoen van Uranus”, besluit de wetenschapper.

Omdat Farout zo ver en zo langzaam rond de zon draait, zal het volgens de onderzoekers even duren voor ze zijn exacte omloopbaan netjes in beeld hebben.

Bronnen: Carnegie Institution for Science, Space.com

Beeld: Roberto Molar Candanosa & Scott S. Sheppard/Carnegie Institution for Science

Nu in onze webshop: de KIJK-scheurkalender 2019! Deze staat vol intrigerende feiten uit de wereld van de wetenschap en technologie. Met leuke quotes, plus elke dag een ‘verjaardag’: van een bijzonder persoon of een opmerkelijke gebeurtenis. Bestel de scheurkalender hier.