De centrifugerende kracht van fidget spinners zou voldoende zijn om bloedplasma van de rest van het bloed te scheiden, stellen onderzoekers. Hierdoor zouden ze gebruikt kunnen worden bij bloedtests.

Ze waren een jaar of twee geleden overal; de fidget spinners. Deze kleurige, vaak plastic speeltjes draai je tussen duim en wijs- of middelvinger rond. Waarom? Tja, de speeltjes zijn vooral iets om mee te friemelen, zodat je wat nerveuze energie kwijt kan, niet heel anders dan het eindeloos klikken van je pen, maar misschien iets minder storend.

Als we onderzoekers van het Taiwanese Instituut voor Toegepaste Mechanica moeten geloven, krijgen de fidget spinners er een onverwachte functie bij. Ze menen de centrifugerende kracht van de kleine, goedkope ‘friemelspeeltjes’ te kunnen gebruiken om bloedplasma van de rest van het bloed te scheiden. Zo zouden ze dure centrifuges vervangen en worden bloedtests in arme en afgelegen gebieden makkelijker, schrijven ze in Analytical Chemistry.

Lees ook: Maker Monday: rakeraangedreven fidget spinner

Bloedplasma

Een simpele bloedtest kan veel prijsgeven over je gezondheid, van een onschuldig vitaminetekort tot allerlei ziektes. Hiervoor kijken dokters naar de aan- of afwezigheid van bepaalde stofjes in het bloed, zoals eiwitten, maar ook bacteriën en virussen.

Die stofjes zitten in het bloedplasma, het gelige, vloeibare gedeelte van het bloed. Om het plasma van de rest van het bloed te scheiden, maakt men gebruik van centrifuges. De snelle draaiing duwt de zwaardere bloedcellen en -plaatjes van het afgetapte buisje bloed naar de bodem zodat het plasma bovenop komt te liggen.

Fidget spinner als centrifuge. © Analytical Chemistry/American Chemical Society

Spinner

Zo’n centrifuge is meestal vrij groot, duur en heeft energie nodig. Dat is hier geen probleem, maar op afgelegen plekken of plaatsen waar armoede heerst, kan dat zo’n simpele test lastig maken. Dus, zullen de onderzoekers gedacht hebben, waarom niet een fidget spinner gebruiken? De speeltjes hebben namelijk een zelfde centrifugerende kracht als ‘echte’ centrifuges, maar zijn een stuk kleiner en goedkoper.

De onderzoekers testten hun idee door drie buisjes bloed aan de uiteinden van een fidget spinner te bevestigen (zie afbeelding hierboven). Slechts drie tot vijf keer hoefden ze het ding aan te zwengelen voor zo’n dertig procent van het plasma (99 procent zuiver) van de rest van het bloed gescheiden was. Het HIV-1-eiwit, dat voor de test aan het bloed was toegevoegd, werd succesvol in het plasma gemeten.

Gek is het zeker, maar if it works, it works. Of dit ook betekent dat fidget spinners in de toekomst standaard in dokterskoffers zullen zitten, is natuurlijk nog de vraag. Een aantal jaar geleden kwamen studenten aan de Rice-universiteit al met de optie een saladecentrifuge te gebruiken – dat idee sloeg niet aan…

Bronnen: Analytical Chemistry, ACS.org, New Atlas

Beeld: Analytical Chemistry

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!