Wetenschappers denken dat de laatste wolharige mammoeten zijn uitgestorven door schadelijke genetische mutaties.

Zo’n 10.000 jaar geleden stierven de wolharige mammoeten uit op het vasteland van Noord-Amerika en Siberië. Dit als gevolg van de menselijke jacht en een opwarmend klimaat. Maar een kleine groep van deze reusachtige olifanten bleef voortbestaan op een geïsoleerd eiland, totdat ook zij verdwenen 3700 jaar geleden. Wetenschappers van de Universiteit van Californië, Berkeley denken nu te weten hoe deze laatste groep mammoeten aan zijn eind kwam.

Arme beesten

Onderzoekers vergeleken het genoom – de complete set genen – van een 45.000 jaar oude mammoet die in Siberië leefde met die van een 4300 jaar oude mammoet die op het Russische eiland Wrangel voorkwam. De reuzen die op Wrangel leefden, worden als de langst overlevende mammoetsoort beschouwd. De wetenschappers kwamen er zo achter dat de genen van de Russische eilandbewoner meerdere schadelijke mutaties bevatte.

Op basis van deze gendefecten kon worden achterhaald welke functies hierdoor verslechterd waren. Zo had de arme mammoet waarschijnlijk een verzwakte reuk, een dunnere satijnachtige vacht en andere eiwitten in zijn urine. Dit laatste klinkt misschien niet als een directe bedreiging, maar mammoeten kozen hun partner op basis van de unieke odeur van hun plas. En ook de hiërarchie binnen een groep werd bepaald door de urinegeur.

‘Survival of the weakest’

De onderzoekers hebben de gevonden genetische mutaties natuurlijk bij maar één mammoet geconstateerd. Dat zegt dan toch niks over de rest van de populatie? Waarschijnlijk wel. Normaal gesproken zorgt natuurlijke selectie er namelijk voor dat alleen de sterkste overleven (survival of the fittest). Dit zou betekenen dat de mammoeten met de gendefecten niet konden voortbestaan.

Maar op het eiland Wrangel leefden nog maar iets van 300 mammoeten wat het proces van natuurlijke selectie ineffectief maakte. En dus werden de mutaties in het DNA van de zoogdieren generaties lang doorgegeven, totdat het hen noodlottig werd.

Wetenschappers hopen dan ook dat het tragische einde van de mammoet milieubeschermers wakker schudt. Voor deze beesten was het te laat, maar de bevindingen zouden kunnen leiden tot betere instandhoudingsstrategieën voor dieren die op het moment worden bedreigd.

Bronnen: PLoS ONE, Live Science, Popular Science