Mannen die de emotionele tranen van vrouwen ruiken zijn minder geneigd agressief gedrag te vertonen, geeft onderzoek aan.

Huilen lijkt haast wel magisch. Een paar tranen en de meeste mensen worden spontaan minder boos. Is dat een psychologisch effect of gebeurt er daadwerkelijk iets fysieks op basis waarvan we ons gedrag aanpassen? Dat laatste lijkt in ieder geval nu aangetoond door wetenschappers van het Weizmann Institute of Science (Israël), onder leiding van Noam Sobel. Zo schrijven ze in PLoS Biology.

Lees ook:

• Waar komen tranen vandaan?
• Hoe is slijm in ons en andere zoogdieren ontstaan?
• Tranen: een stille schreeuw om aandacht?

Angstzweet

Bij dieren spelen chemische signalen in de vorm van geuren een belangrijke rol. Denk bijvoorbeeld aan feromonen die een seksuele partner aantrekken. Bij mensen is het effect minder bekend. Toch denken wetenschappers dat ook wij informatie kunnen halen uit iets wat we ruiken van een ander.

Eerder onderzoek van Sobel en zijn team toonde bijvoorbeeld aan dat veel mensen aan hun eigen hand ruiken nadat deze is gebruikt om handen te schudden. En dat we op grond daarvan ons gedrag aanpassen (hoewel nog onduidelijk is op welke manier precies). Ook lijkt er zoiets te bestaan als angstzweet: als je bang bent, scheidt je bepaalde geuren uit. Die geuren zouden mogelijk andere mensen kunnen waarschuwen voor gevaar.

Tranenplakker

Ook tranen bevatten stofjes die iets met je doen. Zo zouden geile mannen afknappen op de geur van vrouwentranen, suggereert een ouder onderzoek van Sobel en collega’s. Maar er is nogal wat kritiek op deze suggestie, zo geeft klinisch psycholoog Ad Vingerhoets van Tilburg University aan. “Wij hebben geprobeerd de resultaten te repliceren, maar in drie studies met in totaal meer dan 250 proefpersonen, lukte dat ons niet.”

In het nieuwste onderzoek naar de effecten van tranen op gedrag hopen Sobel en zijn team wel prijs te hebben. De tranen werden verzameld van vrouwen die een emotionele film keken. Vervolgens kregen 31 mannen tijdens een computerspel een plakker onder de neus met deze tranen óf een zoutoplossing.

Wraakacties

In het spel kon de proefpersoon geld verdienen door op een bepaalde manier in balletjes in zijn handen te knijpen. Hij dacht dat hij speelde tegen een menselijke tegenstander maar in werkelijkheid was het de computer.

Die ‘tegenstander’ maakte op een vervelende manier geld afhandig van de proefpersoon. De proefpersoon kon vervolgens wraak nemen zonder dat hij er zelf beter van werd (als in: hij kreeg het verloren geld er niet mee terug). Die wraakactie is volgens de onderzoekers een vorm van agressief gedrag.

Hersenscan

De mannen die tijdens het spelen hadden geroken aan de vrouwentranen bleken 44 procent minder vaak te kiezen voor de agressieve vergeldingsactie. Het experiment werd herhaald, maar nu lagen de proefpersonen in een MRI-scanner, die het brein in kaart moest brengen tijdens het nemen van beslissingen. Hieruit bleek dat twee breinregio’s betrokken bij agressie, de prefrontale cortex en de voorkant van de insula, minder actief werden na het ruiken aan de vrouwentranen.

Ten slotte testten Sobel en collega’s ook nog de tranen op 62 menselijke geurontvangers (geïsoleerd uit een neus). Vier daarvan bleken in staat te reageren op de chemicaliën uit de tranen. Volgens de onderzoekers zorgen de geuren van de tranen in de neus dus voor een prikkel die uiteindelijk ons brein bereikt. En daar brengt het een gedragsverandering teweeg.

Testosteron

“Ik moet zeggen dat ik de logica van dit onderzoek van Sobel veel meer valide acht”, geeft Vingerhoets aan. “Er waren namelijk al speculaties dat tranen agressie zouden kunnen remmen. En in de eerdere studie vonden deze onderzoekers ook een effect van tranen op het testosterongehalte in het bloed. Dat lijken ze hier verder te bevestigen, want testosteron speelt ook bij agressie een rol.”

De resultaten roepen volgens Vingerhoets wel wat vragen op. “Over welke afstand zou de geur van tranen werken? Het komt natuurlijk niet vaak voor dat je zo dicht bij iemand staat dat diens tranen onder je neus worden ‘uitgesmeerd’. Het zou interessant zijn om te onderzoeken wat er gebeurt als je een minuut zou worden blootgesteld aan de tranengeur op zo’n halve meter afstand.”

Uientranen

Nu zijn alleen tranen van verdriet getest. Hoe zit dit met andere soorten tranen? Vingerhoets noemt de tranen die je krijgt van uien snijden interessant om te onderzoeken. Doen die hetzelfde met de mannelijke agressie? Of bijvoorbeeld tranen van geluk? “Hoewel je vaak ziet dat er op de achtergrond toch iets negatiefs speelt. Denk aan huilen na een sportieve overwinning; hij of zij kwam terug na een zware blessure of iemand die hen dierbaar is, was recent overleden.” En ten slotte; hebben alleen vrouwentranen dit effect of ook mannentranen?

Kortom, genoeg te onderzoeken dus nog. “Tot op heden is het onderzoek op dit gebied beperkt tot de effecten van tranen via ons visuele kanaal, maar als dat nog versterkt kan worden via de chemische weg, dan is dat een belangrijke eyeopener over de functie van tranen en hun invloed op ons sociaal functioneren”, besluit Vingerhoets.

Bronnen: PLoS Biology, PLOS News via EurekAlert!

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!