Een grammofoonopname die als universele wenskaart van de mens naar het buitenaardse leven was bedoeld, kan onbedoeld een hilarisch beeld van ons schetsen.
In 1977 werden kort na elkaar twee ruimtesondes gelanceerd: Voyager 1 en Voyager 2. Doel van de verkenners was zoveel mogelijk informatie verzamelen over de planeten Jupiter en Saturnus en hun manen. Maar de twee ruimtesondes kregen ook een bijzonder object mee aan boord: de Golden Record. Deze grammofoonplaten bevatten geluiden en beelden die de diversiteit van ons mensen zo goed mogelijk moeten weergeven.
Maar onderzoekers van de Bowling Green State University in Ohio betwijfelen dat. Zij denken dat in plaats van de vreedzame, intelligente wezens die de NASA hoopte te portretteren, mensen kunnen overkomen als een soort die houdt van ruzie maken en wartaal spreekt.
Dit vind je vast ook interessant:
Mensgericht
De Golden Record bevat ruim honderd foto’s, geluiden van walvissen, begroetingen in 54 talen, een twintig minuten durend pleidooi over het leven op aarde en nog negentig minuten aan muziek waar mensen graag naar luister(d)en.
Maar volgens onderzoekers Rebecca Orchard en Shere Wells-Jensen is de opname wel erg human-centric, ofwel mensgericht. Niet zo gek ook, want de opname is gemaakt door mensen om een potentiële buitenaardse beschaving een idee te geven van de ‘dominante soort’ hier op aarde.
Brullende narcis
En toch is de plank misgeslagen, menen Orchard en Wells-Jensen. De twee gingen door het materiaal heen dat op de platen staat en probeerden zich voor te stellen wat een buitenaardse beschaving met wellicht andere zintuigen ervan zou vinden.
Het spervuur van begroetingen “stapelen zich op een manier op die zou kunnen worden opgevat als ruzie”, zegt Orchard in een taal die “geen grammaticale overeenstemming” heeft. Tenminste, als de buitenaardse beschaving kan horen.
“Ik ben het er wel mee eens dat het een eenzijdige benadering is”, zegt sterrenkundige Lucas Ellerbroek (Universiteit van Amsterdam). “Van sommige dingen die erop staan is het nog maar de vraag of buitenaards leven dat ook interpreteert zoals het aanvankelijk was bedoeld. Bovendien is de Golden Record bedoeld als visitekaartje van de mensheid en is er weinig aandacht voor wat er verder op aarde is.”
Hoes van de Golden Record aan boord van de Voyager 1 en 2. © NASA
De gouden platen bevatten aan de ene kant geluidsopnames en aan de andere kant beeldmateriaal. Volgens Orchard en Wells-Jensen leidt dit tot nóg meer verwarring. Als een buitenaardse beschaving probeert om de geluiden met de objecten te matchen, kan het leven op aarde er heel raar uitzien. Orchard: “Wat als je het beeld van een narcis combineert met het gebrul van een kettingzaag?”
Nog lang niet
Bovendien variëren de geluidsopnames van muziek van Bach en Stravinsky tot Bulgaarse volksmuziek. “Ik kan natuurlijk niet zeggen hoe deze verschillen en overgangen zullen worden geïnterpreteerd, maar wat ik kan zeggen is dat het absoluut een puzzel creëert voor een luisteraar die volledig onbekend is met mensen en de geluiden die ze maken,” zegt Orchard.
Ellerbroek: “Ik vind het vooral heel geestig: de Golden Record is een weergave van de wereldwijde cultuur gezien door een Amerikaanse bril. Het lijkt iets op wat een kunstenaar maakt, het is heel subjectief. Daarom is het erg leuk om te bestuderen. Toch hebben de opnames wel iets bereikt, blijkt wel uit het feit dat mensen nu ruim veertig jaar later het er nog steeds over hebben.”
Welke verwarring de Golden Record ook veroorzaakt, het is onwaarschijnlijk dat hij snel zal worden afgespeeld. Terwijl Voyager 1 nu 12 miljard kilometer verderop is en hij het verste door mensen gemaakte object van de aarde is, zal het nog 40.000 jaar duren voordat hij in de buurt komt van een ander stersysteem.
Bronnen: The Guardian, Sputnik News, NASA
Beeld: NASA
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!