Deze skinkensoort heeft een jong gebaard nadat ze een aantal weken eerder eieren had gelegd.
Het is zeldzaam in gewervelde dieren: soorten waarin sommige individuen eierleggend (ovipaar) zijn en andere levendbarend (vivipaar). Maar het komt voor. Eén exemplaar van de hagedissensoort Saiphos equalis (in het Engels de three-toed skink genoemd) maakt het nu echter wel erg bont. Australische onderzoekers hebben ontdekt dat dit vrouwtje eieren legde om drie weken later een jong te baren.
Lees ook:
Bijzondere eieren
“Een heel ongewone vondst”, noemt hoofdonderzoeker Camilla Whittington het. “We bestudeerden de genetica van deze skinken in ons lab toen we opmerkten dat één van de vrouwtjes drie eieren had gelegd. Een aantal weken later beviel ze van een baby. Het zien van dat jong was een erg opwindend moment!”
Vervolgens besloten Whittington en haar team de eieren te observeren met een elektronenmicroscoop. De wetenschappers ontdekten dat de schillen dunner waren dan die van de eieren van ‘normaal eierleggende’ individuen van de skinkensoort. Ook werden de eieren van dit skinkvrouwtje eerder gelegd dan bij andere ovipare soortgenoten.
Dit laatste heeft voor- en nadelen. In extreem koude of droge omstandigheden, of in de aanwezigheid van roofdieren is het riskant om de kwetsbare eieren eerder te leggen. Een moeder kan haar nakomelingen dan beter langer bij zich dragen en later ‘uitpoepen’ – als eieren of als baby’s. Daarentegen is een lange zwangerschap voor moeders ook riskant in sommige situaties – ze vallen bijvoorbeeld gemakkelijker ten prooi aan predatoren.
Een volgroeide skink (Saiphos equalis). © Doug Beckers/CC BY-SA 2.0
Transitiefase
Volgens het team is het skinkvrouwtje in kwestie een goed model voor het bestuderen van de evolutie van zwangerschap. Er zijn al eerder diersoorten geswitcht van eierleggend naar levendbarend en misschien bevindt dit exemplaar zich precies in de transitiefase. Maar, zo geven de onderzoekers aan, ze weten niet wat het vrouwtje heeft getriggerd te switchen en dus weten ze niet zeker of dit het geval is.
Evolutiebioloog en conservator amfibieën en reptielen bij Naturalis Pim Arntzen vindt het een interessant onderzoek. “Een hagedis die soms eieren legt en soms levendbarend is komt vaker voor, maar zelden binnen een soort en al helemaal niet – zoals hier beschreven – binnen een enkel legsel”, mailt Arntzen. “Deze waarneming bij de Australische geelbuikdrieteenskink is een mooie vondst die aanleiding zal geven tot verder onderzoek. Mooi werk, want het vergelijken van verschillende reproductieve strategieën binnen een soort is eenduidiger en efficiënter dan een analyse tussen verschillende soorten. We begrijpen zodoende steeds beter hoe natuurlijke selectie aangrijpt op soorten en hun evolutie bewerkstelligt.”
Ook volgens theoretisch bioloog Ido Pen (Rijksuniversiteit Groningen) is dit “natuurlijk heel fascinerend nieuws”. “Al verbaast het me niet enorm dat er “overgangs”-soorten zijn die zowel eieren leggen als jongen baren, aangezien nauwverwante soorten de ene of de andere manier van voortplanten hebben”, zegt Pen.
Bronnen: Biology Letters, New Atlas
Beeld: Nadav Pezaro
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!