Voordat je ergens aan ruikt, hebben je hersenen al een geurbeeld opgebouwd op basis van je verwachting. Met deze mentale voorbereiding wordt je neus snel geopend voor geuren in high definition.

De zoete geur van kaneel en warme appel vult je neusgaten, terwijl je in de keuken boven de versgebakken appeltaart hangt. De verleiding hieraan te ruiken, kunnen maar weinig van ons lang weerstaan. Maar voordat de geur onze neusgaten bereikt, ‘ruiken’ onze hersenen de appels al. Wetenschapper Christina Zelano, van de Northwestern University Feinberg School of Medicine, heeft namelijk ontdekt dat onze hersenen bij de intentie ergens aan te ruiken al een voorspellend geursjabloon opbouwen op basis van onze verwachtingen.

Dit voorspellende mechanisme helpt ons normaal om accuraat te reageren op prikkels van buitenaf. Wanneer we ons voorbereiden op een geur, wordt onze neus hierop ingesteld zodat we sneller en preciezer kunnen ruiken. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer we aan een pak melk ruiken om te bepalen of de melk bedorven is. Als onze hersenen vooraf een geursjabloon van bedorven melk kunnen opbouwen, zijn we beter in staat om de geur van de echte melk hiermee te vergelijken. De kans dat we ziek worden vermindert zo, wat een evolutionair voordeel oplevert en de overlevingskansen vergroot.

Voor haar onderzoek liet Zelano proefpersonen plaatsnemen in een fMRI-scanner. Op deze manier kon de hersenactiviteit in beeld worden gebracht en op patronen onderzocht. De proefpersonen kregen te horen dat zij ofwel de geur van watermeloen, of de geur van Play-Doh-klei te ruiken zouden krijgen, waarna er op een scherm werd afgeteld zodat de proefpersonen zich kon voorbereiden op de geur. Sommigen van hen kregen vervolgens daadwerkelijk de vooraf aangegeven geur te ruiken, terwijl anderen een andere geur kregen of een mix van geuren. Daarna werd hen gevraagd of ze de geur roken.

Beelden van de hersenactiviteit toonden aan dat er sterke patronen in de hersenen ontstonden als de verwachte geur overeenkwam met de toegediende geur. Wanneer de geuren niet overeenkwamen, moesten de hersenen zichzelf bijstellen en werden de patronen onsamenhangender. De geur was dan verkeerd voorspeld en het geurbeeld klopte niet.

De hersenen stellen zichzelf dus daadwerkelijk in op het ontvangen van een bepaalde geur, voordat zij deze geur ontvangen. Stel jezelf dus vooral open voor lekkere luchtjes.

Sniffing Out the Brain’s Predictive Power from Northwestern News on Vimeo.

Bronnen: Neuron, Northwestern University via EurekAlert!

Beeld: Dennis Wong/CC BY 2.0