Het beste wetenschapsnieuws van deze week

KIJK-redactie

11 oktober 2024 15:00

Artistieke impressie van HERA en de twee kleinere CubeSats rond de asteroïden Didymos en Dimorphos.

Artistieke impressie van HERA en de twee kleinere CubeSats rond de asteroïden Didymos en Dimorphos. Beeld: ESA/Science Office.

In deze rubriek tipt de redactie elke week wat de beste of interessantste artikelen op de website waren. Deze keer: de Nobelprijzen en de lancering van de Europese HERA-satelliet.

Nobelprijs Geneeskunde voor ontdekking van cruciale rol microRNA

De twee winnaars van de Nobelprijs voor Geneeskunde voor de ontdekking van microRNA
Victor Ambros (links) en Gary Ruvkun (rechts). Beeld: Ill. Niklas Elmehed © Nobel Prize Outreach.

Eiwitten zijn de bouwstenen van ons lichaam, ze spelen in alle processen een belangrijke rol, bijvoorbeeld in het immuunsysteem, het absorberen van voedingsstoffen en het samentrekken van spieren. Het bouwplan voor al die onmisbare eiwitten ligt opgeslagen in genen in het DNA. Iedere cel heeft dezelfde genen en dus ook precies dezelfde bouwplannen. Toch hebben verschillende celtypes, zoals spier- en zenuwcellen, heel andere eigenschappen. Hoe werkt dat?

Het antwoord is genregulatie. Dit proces zorgt ervoor dat cellen alleen de relevante bouwplannen (genen) kunnen selecteren, waardoor alleen de juiste eiwitten worden gemaakt. De Amerikanen Victor Ambros en Gary Ruvkun hebben ontdekt dat microRNA, erg kleine RNA-moleculen, een cruciale rol spelen in die genregulatie. De twee wetenschappers kregen maandagochtend te horen dat ze daarvoor op 10 december de Nobelprijs voor Geneeskunde in ontvangst mogen nemen.

Lees meer

Nobelprijs Natuurkunde naar de grondleggers van kunstmatige intelligentie

Winnaars Nobelprijs natuurkunde kunstmatige intelligentie
John Hopfield (links) en Geoffrey Hinton (rechts). Beeld: Ill. Niklas Elmehed © Nobel Prize Outreach.

De ontwikkeling van kunstmatige intelligentie gaat als een malle. Je gebruikt de techniek tegenwoordig dan ook meerdere keren per dag; als je je telefoon opent met gezichtsherkenning, als je een vertaalmachine gebruikt of als je een foto maakt met je smartphone. Ook wetenschappers maken er gretig gebruik van, bijvoorbeeld om gigantische datasets te analyseren of nieuwe medicijnen te ontwikkelen.

De Amerikaan John Hopfield en de Brits-Canadese Geoffrey Hinton legden de basis voor moderne kunstmatige intelligentie. Het Zweedse Nobelcomité maakte dinsdag bekend dat ze daarvoor de Nobelprijs voor Natuurkunde ontvangen. De twee wetenschappers deden specifiek onderzoek naar kunstmatige neurale netwerken en lerende machines, de onderliggende technieken van AI.

Lees verder

Nobelprijs Scheikunde voor twee monumentale doorbraken in eiwitonderzoek

Nobelprijs scheikunde 2024 eiwitten
Van links naar rechts: David Baker, Demis Hassabis en John Jumper. Beeld: Ill. Niklas Elmehed © Nobel Prize Outreach.

De Nobelprijs voor Scheikunde gaat naar onderzoekers die computerprogramma’s hebben gebouwd die de structuur van eiwitten voorspellen en zelfs eiwitten met compleet nieuwe functies kunnen bedenken.

Lees meer

Crash scene investigation: Europese satelliet HERA is succesvol gelanceerd

hera lancering
De HERA-satelliet werd maandag om 16.52 uur gelanceerd vanaf Kennedy Space Center in Florida. Beeld: ESA.

Geheel volgens de planning werd de HERA-satelliet van de Europese ruimtevaartorganisatie (ESA) maandagmiddag om 16.52 (Nederlandse tijd) succesvol gelanceerd vanaf lanceerbasis Kennedy Space Center in Florida. Een Falcon 9-raket van SpaceX heeft de sonde naar de ruimte gebracht. Na ongeveer 75 minuten koppelde HERA los van de raket en legt de rest van de reis nu zelf af. De missieleiding heeft al contact met de satelliet.

Alles wat je wil weten over HERA

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!