Maakt deze kleine capsule een eind aan de vervelende insulinespuiten?

Voor een kleine groep mensen met diabetes type 2 maken insuline-injecties deel uit van het dagelijks leven, en dat is geen pretje. Daarom zijn verschillende onderzoeksgroepen al enige tijd bezig met het ontwikkelen van pillen die in het lichaam insuline af kunnen geven. Tot nu toe zijn wetenschappers daar nog niet in geslaagd. Biedt de capsule die onderzoekers van het MIT en het farmaceutische bedrijf Novo Nordisk (dat in 1985 de NovoPen op de markt bracht) ontwikkelden wél hoop?

Lees ook: Apparaatje meet je kans op diabetes

Micronaald

De pil – self-orienting millimeter scale applicator of SOMA genaamd – bevat een micronaald, bestaande uit samengeperste, gevriesdroogde insuline. In de capsule is de naald bevestigd aan een ingedrukte veer die op zijn plaats wordt gehouden door een schijf gemaakt van suiker. Wanneer de capsule wordt ingeslikt, lost water in de maag de suikerschijf op, waardoor de veer vrijkomt en de naald in de maagwand wordt geïnjecteerd.

De capsule is niet heel groot, dus makkelijk door te slikken, en kan verschillende soorten eiwit bevattende medicijnen afgeven. “De onderzoekers hebben hier insuline als voorbeeld genomen, omdat dit door heel veel mensen wordt gebruikt”, zegt hoogleraar diabetologie Eelco de Koning (LUMC en Hubrecht Instituut).

De maagwand bevat geen pijnreceptoren dus diabetespatiënten zouden niks moeten voelen van het naaldje dat insuline injecteert.

Goede oriëntatie

Om ervoor te zorgen dat het medicijn echt in de maagwand wordt gespoten, hebben de onderzoekers de capsule zodanig ontworpen dat ongeacht hoe hij in de maag terechtkomt, hij altijd in contact komt te staan met de binnenkant van de maag. Vandaar self-orienting.

De wetenschappers hebben dit afgekeken van de Afrikaanse panterschildpad die, wanneer hij op zijn rug ligt, zichzelf altijd weer overeind weet te krijgen. Dat komt door het ontwerp van zijn schild; een soort hoge, steile koepel. Met behulp van computermodellen bedacht het team een variant op deze vorm voor hun capsule.

De pil is in varkens getest (de organen van biggen lijken op die van mensen) en wist in het lichaam succesvol 300 microgram insuline af te leveren. Het duurde ongeveer een uur voordat het medicijn volledig in het bloed was opgenomen. Bovendien kregen de varkens de capsules op een nuchtere maag.

Meer recentelijk hebben de onderzoekers de dosis kunnen verhogen tot 5 milligram, wat vergelijkbaar is met de hoeveelheid die een patiënt met diabetes type 2 zou moeten injecteren.

Technologisch hoogstandje

De Koning vindt het een interessant onderzoek. “De wetenschappers laten in varkens zien dat de capsule werkt. Ze maten insuline in het bloed en de glucosewaarden gingen omlaag. Dus vanuit een technologisch oogpunt is het een super interessante ontwikkeling.”

Toch plaatst hij nog een aantal vraagtekens bij de techniek. “Of dit echt diabetespatiënten gaat helpen, betwijfel ik. De pil is vooral voor type 2-patiënten bruikbaar. Mensen met diabetes type 1 moeten insuline hebben dat meteen beschikbaar is. Daar leent deze capsule zich niet voor, ook omdat het niet met eten mag worden ingenomen.”

Het staat vast dat de onderzoekers nog een hoop werk hebben. Zo is de capsule alleen nog bij varkens getest op de korte termijn. De Koning: “Wat nou als je elke dag een injectie in de maag krijgt, is dat wel veilig? De maag kan heel makkelijk ontstoken raken en de langetermijneffecten zijn nog niet onderzocht. Bovendien is de maag continu in beweging, dus hoe zeker ben je dan dat de pil elke keer dezelfde hoeveelheid in de maag injecteert?”

Insuline inhaleren

Het is overigens niet de eerste keer dat er naar alternatieve manieren om insuline af te geven in het lichaam wordt gekeken. “Wetenschappers hebben al eens via inhalatie geprobeerd (neusspray bijvoorbeeld) om insuline in de bloedbaan te krijgen, maar die onderzoeken hebben om verschillende redenen geen vervolg gekregen.”

“Dat een medicijn dat nooit oraal kon worden genomen, nu opeens wel kan worden ingeslikt, is erg interessant. Maar of een diabetespatiënt de beste kandidaat hiervoor is, vraag ik me af.”

Het onderzoek is gepubliceerd in Science.

Bronnen: Science, MIT via EurekAlert!

Beeld: Felice Frankel

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!