NASA-sonde Juno heeft weer enkele van Jupiters geheimen onthuld. Zo zouden er hevige stormen op de reuzenplaneet woeden die alles behalve oppervlakkig zijn.
Denk je aan Jupiter dan denk je aan dikke wolkenpakken en de eeuwenoude storm de grote rode vlek. Maar de great red spot is natuurlijk niet de enige orkaan die op de gasreus woedt, Jupiter zit er vol mee! Alleen veel over deze stormen was – tot nu toe – nog onbekend.
Dankzij NASA-sonde Juno is er weer een tipje van de sluier gelicht. Al bijna twee jaar cirkelt de ruimtesonde rond Jupiter en dat heeft ons al een hoop informatie en mooie beelden opgeleverd. En ook nu heeft de sonde weer iets ontdekt over de reuzenplaneet. Zo zouden er orkanen woeden die diep doordringen in het binnenste van de planeet, tot wel 3000 kilometer.
Diep
De orkanen en straalstromen op Jupiter worden al een tijdje in de gaten gehouden. Zo zijn er vorig jaar al gigantische cyclonen ontdekt op de gasreus, maar het bleef onbekend tot welke diepte ze reiken. De nieuwste resultaten van Juno laten zien dat de winden tot een diepte van wel 3000 kilometer doordringen.
Onder die wervelstormen gedraagt Jupiter zich als een vast object, terwijl het binnenste (dat uit waterstof en helium bestaat) vloeibaar is. Bovendien neemt de differentiële rotatie – dat is het verschijnsel dat gas sneller roteert aan de polen dan aan de evenaar – af in vergelijking met die in de atmosfeer.
De polen
Juno heeft niet alleen nieuwe gegevens onthuld over de stormen op Jupiter, maar ook over zijn polen. Zo zou er op de pool in het noorden een cycloon zijn met een diameter van 4000 kilometer, terwijl er op de zuidpool eentje woedt met een doorsnede van wel 5600 kilometer.
Opvallend is dat de cycloon op de noordpool wordt omgeven door acht andere wervelstormen van ongeveer dezelfde grootte, en op de zuidpool wordt hij omringd door vijf cyclonen. Hoe deze stormen zijn ontstaan en waarom ze in deze formatie draaien (en niet fuseren), is nog niet bekend.
Deze door de computer gegenereerde afbeelding is gebaseerd op een infraroodbeeld van het noordpoolgebied van Jupiter. © NASA/JPL-Caltech/SwRI/ASI/INAF/JIRAM
Cycloon omringd door vijf andere cyclonen op de zuidpool van Jupiter. © NASA/JPL-Caltech/SwRI/ASI/INAF/JIRAM
Dit is nog niet het enige dat bekend is geworden over Jupiter. In totaal publiceerden astronomen vier artikelen over de gigant in Nature die sinds vandaag zijn te lezen.
Modellen
En wat hebben we aan deze informatie? De resultaten zijn belangrijk voor de modellen van de inwendige structuur van Jupiter, want hierover is nog maar weinig bekend.
Yamila Miguel – sinds kort verbonden aan de Sterrewachte Leiden en auteur van drie van de vier artikelen – werkt aan deze modellen. “Deze nieuwe kennis is cruciaal voor ons begrip van het inwendige van de planeet, van zijn samenstellingen en van de verdeling van materiaal in het binnenste”, zegt ze. “Nu we weten hoe diep de winden reiken, kunnen we de reuzenplaneet van ons zonnestelsel ook echt beginnen te begrijpen.”
En aangezien de planeet nog steeds zijn originele samenstelling heeft, kan hij ons veel vertellen over de beginjaren van ons zonnestelsel. Elk beetje informatie over Jupiter is dan natuurlijk welkom. En Juno speelt een cruciale rol in het verschaffen daarvan.
Bronnen: Nature, NASA, The Independent, The Conversation
Beeld: NASA/JPL-Caltech/SwRI/ASI/INAF/JIRAM
Lees ook:
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!