Kan een passagiersvliegtuig op de kop vliegen?

André Kesseler

28 september 2013 16:00

Flight: verkeersvliegtuig ondersteboven

Natuurlijk gebeuren er in films dingen die onmogelijk zijn en dat moet ook vooral zo blijven. Maar soms zit je naar een film te kijken en denk je: zou dat kunnen?

Neem nou de film Flight, met Denzel Washington. Hij speelt een piloot, Whip Whitaker, die met een McDonnell Douglas MD-80 in een duikvlucht belandt. Als het toestel bijna neerstort, draait Whitaker het vliegtuig ondersteboven en krijgt het zo weer onder controle. Daarna kantelt hij het toestel terug, zodat hij een noodlanding kan maken.

Op zich kan een passagierstoestel wel even op de kop vliegen. In 1955 maakte Boeing-testpiloot Alvin ‘Tex’ Johnson bijvoorbeeld een zogenoemde barrel roll met een Dash 80, het prototype van wat later de Boeing 707 zou worden. (Het bleek een heel succesvolle stunt, want een maand later bestelde PanAm maar liefst twintig 707’s.)

Maar bij een barrel roll vlieg je echt heel kort op de kop. Kan het ook zo lang als in de film? Volgens Huib Holsteijn, veiligheidsmanager van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart niet: “Toestellen die aerobatics mogen doen, zijn daar speciaal voor uitgerust. Omdat normaliter de olie en brandstof uit de onderkant van de tanks worden gezogen, zou bij een airliner de toevoer stoppen en de motoren uitvallen.”

Toch vloog Alaska Airlines vlucht 261 op 31 januari 2000 een tijdje ondersteboven. Het toestel, toevallig ook een McDonnell Douglas, kwam door problemen met het hoogteroer in een duikvlucht terecht. Gezagvoerder Ted Thompson duwde daarna de stuurknuppel van zich af om het vliegtuig, hoewel ondersteboven, toch weer horizontaal te laten vliegen. Dat lukte en even had Thompson het vliegtuig weer onder controle. Maar kort daarna dook de neus naar beneden en kletterde vliegtuig met 243 kilometer per uur voor de kust van Californië in zee. Alle 88 inzittenden kwamen daarbij om.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl!