Lava zit boordevol nutriënten. Niet lekker voor ons, maar mariene micro-organismen, die doorgaans weinig op hun bordje hebben, smullen ervan.
De uitbarsting van vulkaan Kilauea op het Amerikaanse eiland Hawaï was een flinke. De gigantische wolken die uit de vuurberg naar buiten kronkelden, waren zelfs vanuit de ruimte te zien en nog weken na de het eerste ‘boertje’ van de vulkaan baanden ongelofelijke hoeveelheden lava zich een weg naar het omringende blauwe water.
Bomvol nutriënten die het zeewater van de Grote Oceaan meestal ontbreekt, zorgden die miljoenen tonnen gesmolten gesteente voor een massale bloei van algen. Dat liep zo uit de klauwen, dat ook dat vanuit de ruimte te zien was.
Lees ook:
150 kilometer
Van juni tot augustus 2018 stroomde er 50 tot 100 kubieke meter lava per seconde het water in. In totaal miljoenen tonnen van het gesmolten gesteente dus, en het verbaasde dan ook niemand dat het mariene leven daardoor opbloeide. De massa zit namelijk vol mineralen die met name voor drijvende, fotosynthetiserende micro-organismen (zogenoemde fytoplankton) in zeewater een heerlijke maaltijd vormen.
Tijdlijn van vulkaanuitbarsting en algenbloei. De chlorofylconcentratie in het water was de hoogste sinds 15 jaar en duurde tot een week na Kilauea weer stil werd. © Wilson et al., 2019/Science
Een paar dagen nadat de eerste ‘lava-lading’ het voedselarme oceaanwater bereikte, spotte NASA’s MODIS vanuit de ruimte al de eerste tekenen van fytoplanktongroei. Het instrument – aan boord van de Terra-satelliet – detecteerde verhoogde hoeveelheden chlorofyl, het groene pigment dat planten, algen en andere microscopische organismen gebruiken voor de fotosynthese. Binnen twee weken rekte de ‘algenbloei’ zich tot 150 kilometer langs de Hawaïaanse kust.
Massale groei
Onderzoekers van de Hawaï-universiteit analyseerden de ‘algenpluim’ en maten onder meer nitraat, kiezelzuur, ijzer en fosfaat – hét menu om fytoplanktongroei te boosten. Én ander leven. Fytoplankton is namelijk de basis van de mariene voedselketen.
Logisch dus, die bloei, maar het klopte nog niet helemaal, stelden de onderzoekers. Want hoewel lava vol zit met nutriënten, is nitraat (een vorm van stikstof) een beperkt ingrediënt. Het nitraat uit lava alleen kon de algenbloei dus niet in zijn geheel verklaren.
Vanuit de diepte
Waarschijnlijk komt dat extra nitraat niet uit de lava, maar uit het water zelf. De onderzoekers stellen dat de gloeiendhete massa een stroming zou kunnen veroorzaken waardoor nitraatrijk water vanuit de diepte naar boven komt (zie afbeelding).
Mogelijk komt nitraatrijk water dankzij de gloeiendhete lava uit de diepte omhoog. © Wilson et al., 2019/Science
Naast het in kaart brengen van dit bijzondere fenomeen hoopt het team met het onderzoek ook een steentje bij te kunnen dragen aan de strijd tegen klimaatverandering. Marien fytoplankton is namelijk een kei in het vastleggen van koolstofdioxide. Door algengroei op specifieke plaatsen in zee actief aan te zwengelen, zou men de concentratie van het broeikasgas in de atmosfeer mogelijk wat kunnen drukken.
Het onderzoek is gepubliceerd in Science.
Bronnen: Science, Science Perspectives, IFLScience
Beeld: Wilson et al., 2019/Science
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!