Het geslacht van een onderzoeker heeft een grote invloed op de stress die de muizen en ratten ervaren. En dat kan uitmaken voor de resultaten van proefdieronderzoek.

Reproduceerbaarheid is een belangrijk criterium in wetenschappelijke experimenten. Het houdt in dat, wanneer een proef wordt herhaald, de resultaten vergelijkbaar moeten zijn met die van de eerste keer. Bij studies met knaagdieren (zoals muizen en ratten) is het echter vaak lastig om resultaten te reproduceren. Canadese onderzoekers melden nu in Nature Methods dat ze denken te weten hoe dat komt: het geslacht van de onderzoeker heeft volgens hen een grote invloed op de stress die de proefdieren ervaren.

Aanzienlijke stress

De hoeveelheid extra stress die wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van een mannelijke onderzoeker is aanzienlijk. Het effect is vergelijkbaar met de extra stress die de dieren ondervinden wanneer je ze een kwartier vastzet in een buis of drie minuten gedwongen laat zwemmen. De stress zorgt ervoor dat de dieren minder gevoelig zijn voor pijn. Ook verandert het gedrag van de dieren.

De wetenschappers ontdekten dat de effecten worden veroorzaakt door de geur van mannen. Ze toonden dat aan door T-shirts die de dag van tevoren door een mannelijke of een vrouwelijke onderzoeker waren gedragen in de kooi van de dieren te leggen. De effecten waren identiek aan de effecten die ze observeerden wanneer de onderzoekers zelf aanwezig waren.

Chemische signalen, of feromonen, die bij de oksels worden uitgescheiden, zijn verantwoordelijk voor dit effect. Mannen scheiden meer feromonen uit dan vrouwen. Zulke chemische signalen zijn bij alle dieren hetzelfde en maken knaagdieren attent op de aanwezigheid van een mannelijk dier.

Verplicht vermelden

Volgens de wetenschappers moet er rekening worden gehouden met het geslacht van de onderzoeker in proefdierstudies. Ze vinden dat dit vermeld moet worden in wetenschappelijke publicaties. Ook zijn ze van mening dat de onderzoeker voor het testen al enige tijd in de ruimte met de proefdieren moet zijn, omdat het effect dan vermindert.

Bronnen: Nature Methods, McGill University via EurekAlert!