Laser onthult persoonlijke geschiedenis uit enkele haarstreng

Marysa van den Berg

03 mei 2011 16:00

Een nieuwe lasertechniek kan stukjes haar uit een enkele streng isoleren voor verdere analyse. Binnen korte tijd kan zo de recente geschiedenis van de persoon aan wie de haar behoorde, worden achterhaald.

Een haar bevat naast DNA nog veel meer informatie. Zo kunnen de verhoudingen tussen isotopen (atomen van hetzelfde element, maar met een verschillende massa) onderzoekers vertellen wat de betreffende persoon onlangs heeft gegeten of, nog belangrijker voor de politie, waar hij de laatste tijd heeft uitgehangen. Maar de techniek voor het maken van monsters voor een goede analyse van isotopen was tot voor kort niet beschikbaar. Met een nieuwe laser, ontwikkeld door Jim Moran en collega’s, is dat nu toch mogelijk.

De laser van UV-licht is in staat om netjes gaatjes te boren in de haarstreng, waarna de resulterende monsters worden geanalyseerd met een massaspectrometer: een apparaat dat in staat is isotopen – hier van koolstof – te scheiden en zo een beeld te schetsen van de samenstelling van de monsters. Doordat haar groeit en er meerdere monsters van verschillende plekken worden genomen, ontstaat er zo een soort tijdlijn van isotoopverhoudingen.

Die isotoopverhoudingen kunnen vervolgens iets zeggen over bijvoorbeeld de laatste maaltijden van de persoon van wie de haar afkomstig was. Hoe dat werkt? Plantensoorten nemen elk in een verschillende verhouding koolstofisotopen op en die kunnen dieren vervolgens eten. Zo krijgt de mens ook elke maaltijd een verschillende isotoopverhouding binnen. “De koolstof die je eet, gaat in je haar zitten en haar is zo een database van koolstofverhoudingen. Daarmee kan ik achterhalen in welke landen je bent geweest of wat je hebt gegeten”, vertelt Moran aan Wired.

Niet alleen koolstof is hiervoor geschikt; ook andere isotopen vertellen hun verhaal. Met stikstof kan bijvoorbeeld worden achterhaald of de gegeten maaltijd vlees of vis betrof. Zuurstof en zwavelstof geven de omgevingsfactoren weer. Niet alleen maar interessant voor de politie, maar ook bijvoorbeeld voor het analyseren van archeologische vindingen.

Bronnen: PhysOrg.com, Wired, Rapid Communications in Mass Spectrometry