Elke zondag op de KIJK-site: een filmpje dat een legendarische gebeurtenis of een opmerkelijk vliegtuig uit de luchtvaartgeschiedenis laat zien. Deze keer: een spectaculaire stunt met een passagiersvliegtuig.

Begin jaren vijftig stonden luchtvaartmaatschappijen aan de vooravond van de jet age; de overstap van propellers naar straalmotoren. Vliegtuigfabrikant Boeing zag het helemaal zitten en werkte hard een nieuw, door straalmotoren aangedreven passagiersvliegtuig: de Boeing 367-80, bijgenaamd de Dash 80.

Maar de klanten waren minder overtuigd van al die ‘nieuwerwetsigheid’. Propellervliegtuigen als de Douglas DC-4 en 7, de Boeing 377 en de Lockheed ‘Connie’ Constellation waren betrouwbaar genoeg en redelijk goedkoop in het gebruik. Men zag dus geen reden om over te stappen.

De Boeing 367 ‘Dash 80’ wordt op 14 mei 1954 voor het eerst aan het publiek getoond.

Bij Boeing realiseerde men zich dat de maatschappijen nooit met tekeningen te overtuigen zouden zijn. En dus werd besloten om voor 16 miljoen dollar (grofweg 138 miljoen hedendaagse dollars) een prototype te bouwen van wat later de Boeing 707 zou worden.

Toen dat prototype eenmaal klaar was, nodigde de fabrikant vertegenwoordigers uit van de Aircraft Industries Association (AIA) en de International Air Transport Association voor een luchtvaartevenement op Lake Washington bij Seattle. Op 6 augustus 1955 zou de Dash 80 daar voor de ogen van al die bobo’s een eenvoudige fly over maken.

Kurkentrekker

Maar testpiloot Alvin ‘Tex’ Johnston vond dat schijnbaar niet spectaculair genoeg. Zonder medeweten van zijn bazen gooide hij de Boeing tijdens de demovlucht op de kop en maakte een prachtige, nog nooit eerder met een passagiersvliegtuig vertoonde barrel roll, een soort horizontale kurkentrekkerbeweging waarbij het toestel 360 graden om zijn lengteas draait. En omdat Johnston verwachtte dat de meeste toeschouwers hun ogen niet zouden geloven, voerde hij de manoeuvre op de terugweg doodleuk nog een keer uit.

Uiteraard moest Tex naar aanleiding van de stunt bij zijn baas komen om uitleg te geven. Op de vraag wat hem bezielde om zoiets te doen, antwoordde de testpiloot: “Ik probeer vliegtuigen te verkopen.” En dat lukte. Iets meer dan een maand later bestelde Pan Am namelijk twintig toestellen en er volgden snel meer luchtvaartmaatschappijen. De 707 groeide in no time uit tot het best verkochte toestel van zijn generatie.

Tijdens de barrel roll-stunt maakte co-piloot Jim Gannett deze historische foto.

Beeld: Phinalanji, Boeing Dreamscape, CC BY-SA 2.0