Elke zondag op de KIJK-site: een filmpje dat een legendarische gebeurtenis of een opmerkelijk vliegtuig uit de luchtvaartgeschiedenis laat zien. Deze keer: een B-17-bommenwerper vestigt een bijzonder record.
Begin 1943 waren de Amerikaanse en Britse luchtmachten (de laatste onder leiding van Arthur ‘Bomber’ Harris) volop bezig met het bombarderen van Duitse steden. Op 23 januari vlogen opnieuw bijna honderd geallieerde bommenwerpers over het kanaal om zich door de Duitse flak-luchtafweer en de zwermen Messerschmitts en Focke Wulfs een weg naar hun doel te vechten. Eén van de toestellen, een B-17F Flying Fortress met de naam Memphis Belle, kon die dag een bijzonder record vestigen.
Gezagvoerder Robert Morgan had samen met zijn bemanning al heel wat bommen gedropt op doelen in Frankrijk, Duitsland en België. Ze hadden spoorwegemplacementen gebombardeerd, de Focke Wulf-vliegtuigfabrieken, militaire bases, de sluizen van St. Nazaire en de scheepswerven in Wilhelmshaven. En nu waren ze op weg naar een Duitse onderzeebootbasis in het Franse Lorient.
Als deze missie slaagde, zou de Memphis Belle de eerste van duizenden B-17’s worden die 25 missies had volbracht zonder één bemanningslid te verliezen. En het magische getal 25 betekende dat de bemanning naar huis mocht.
De Memphis Belle en haar bemanning.
Dat dit een bijzondere prestatie was, blijkt wel uit de cijfers. In de eerste drie maanden dat de groep bommenwerpers waar de Memphis Belle toe behoorde bombardementen uitvoerde, werd 80 procent neergeschoten. Van alle vliegtuigen die op een missie gingen, kwam gemiddeld 6 procent niet terug. Bij de gevaarlijkste operaties konden de verliezen zelfs oplopen tot 25 procent.
De Memphis Belle slaagde erin om de bommen op het doel in Lorient te krijgen. Maar op de terugweg naar de Eighth Air Force-basis bij het Britse Bassingbourn kreeg het toestel te maken met Duitse jachtvliegtuigen die het 22 minuten lang het leven zuur maakte.
Opeens leek de missie toch nog te mislukken. Een Focke Wulf Fw-190 viel de Memphis Belle recht van voren aan. Morgan kon geen duikvlucht maken omdat er beneden hem andere bommenwerpers vlogen. Hij trok dus hard op, met als gevolg dat de kogels uit de Duitse jager de staart van de bommenwerper raakten.
Staartschutter John Quinlan begon over de intercom te schreeuwen: “Het hele achterstuk is eraf geschoten en we staan in brand. De hele staart gaat eraf!” Dat bleek mee te vallen; ondanks schade aan een van de staartvlakken slaagde Morgan erin de B-17 veilig naar huis te vliegen.
De bemanning juicht nadat de 25ste missie is volbracht. Naar aanleiding van de prestatie wordt in 1944 de documentaire The Memphis Belle: A story of a flying fortress gemaakt. In 1990 volgt de speelfilm Memphis Belle.
Daarna begon de Memphis Belle en haar bemanning aan nog een laatste missie: een drie maanden durende tocht door de VS waarbij 31 steden werden aangedaan en de tien bemanningsleden overal als helden werden onthaald.
Maar toen de schijnwerpers eenmaal waren gedoofd, dreigde het beroemde toestel roemloos ten onder te gaan. Nadat het een tijdje als trainingsvliegtuig was gebruikt, belandde het uiteindelijk op een vliegtuigkerkhof in Oklahoma.
Daar werd ‘de Belle’ echter van de hakbijl gered door een journalist die een artikel over het beroemde toestel schreef en het schijnbaar schandelijk vond dat de beroemde bommenwerper zo aan zijn eind zou komen. De journalist nam contact op met de burgemeester van Memphis, die het toestel voor 340 dollar kocht.
Daarna stond het een tijdlang op een paal buiten een kazerne. Later werd het verplaatst naar het Memphis International Airport, waar het jarenlang in de buitenlucht stond weg te roesten.
Midden jaren tachtig kwamen er opnieuw mensen met historisch besef in actie en zamelden 552.000 dollar in om het toestel aan te kopen in en oude staat te herstellen. In mei 1987 vloog de Memphis Belle weer. Bij de daaropvolgende plechtigheid waren zeven van de oorspronkelijke bemanningsleden aanwezig, waaronder gezagvoerder Morgan. Naast hem stond nog een belangrijk persoon in het leven van de B-17: Margaret Polk, ooit het liefje van de piloot en de ‘Memphis Belle’ waar het vliegtuig lang geleden naar was vernoemd.
De Memphis Belle is na een ingrijpende restauratie weer zo goed als nieuw.
Bron: HISTORYnet.com
Beeld: PD-USGov-Military-Air Force, Manassehkatz/CC BY-SA 3.0