Wat hebben macht en keuzevrijheid gemeen? Ze zorgen voor een gevoel van controle, en daar houden we van.

We worden gelukkig van macht, en we houden van keuzevrijheid. Zo op het eerste oog lijken dit twee onafhankelijke processen. Toch blijken ze gebaseerd te zijn op hetzelfde uiteindelijke doel: een gevoel van controle. Iemand met macht heeft controle over het gedrag van anderen, terwijl keuzevrijheid betekent dat je controle hebt over je eigen leven. Tot die conclusie kwam een groep van psychologen onder leiding van Ena Inesi.

Inesi en collega’s wilden kijken of het missen van één bron van controle (bijvoorbeeld macht) zorgt voor een grotere behoefte aan de andere (bijvoorbeeld keuze). En dat bleek het geval. Als mensen zich moesten inleven in een situatie zonder macht en vervolgens een ijsje konden kopen in winkel met weinig (drie) of veel (vijftien) smaken, deden ze heel veel moeite om naar de winkel met het uitgebreide aanbod te gaan. Een gebrek aan macht maakte duidelijk hongerig naar keuze. Andersom werkte het precies zo: bij weinig keuzemogelijkheden hunkerden mensen naar macht.

Daaruit werd duidelijk dat het niet zozeer gaat om de macht of de keuzevrijheid zelf, maar om het overkoepelende gevoel van controle. Het meest gelukkig zijn we als we macht én keuze hebben, want dat betekent volle controle. Met alleen macht of alleen keuzevrijheid zijn we ook tevreden, want dat betekent toch nog een zeker gevoel van controle. Echter, een gebrek aan macht én keuze (en dus controle) maakt ongelukkig.

Inesi denkt dat dit inzicht onder andere kan worden gebruikt op de werkvloer. “Denk aan werknemers op een laag niveau, zonder macht. Zij zullen zich beter voelen als je hun keuzemogelijkheden geeft, en dus een zekere mate van controle.”

Bronnen: Association of Psychological Science via EurekAlert!

Beeld: Ardfern/CC BY-SA 3.0