Zeep maakt schoon, maar beschadigt het milieu. Zeker in hoeveelheden die nodig zijn bij het opschonen van bijvoorbeeld een olieramp. Een nieuwe magnetische zeep kan na gebruik snel weer worden verwijderd.
Wie in KIJK 13/2011 het artikel ‘Dweilen met de kraan open’ heeft gelezen, weet dat het ruimen van olie een zenuwslopende klus is. Maar op dezelfde manier als dat een scheutje wasmiddel vetvlekken uit je broek haalt, kan zeep ook worden gebruikt om gelekte olie eenvoudig op te ruimen. Hoewel dit een van de methodes was die werden ingezet na het weglekken van ruim 650 miljoen olie in de Golf van Mexico, worden de oceanen meestal niet op deze manier schoongewassen. Zeker in de grote hoeveelheden die nodig zijn bij een olieramp als The Macondo Spill heeft zeep een verwoestend effect op het milieu. Scheikundige Julian Eastoe (School of Chemistry, Universiteit van Bristol) komt met een magnetische zeep die na gebruik eenvoudig kan worden verwijderd.
Eastoe was samen met collega’s op zoek naar een zeep die opgelost in water heel gericht zijn werk zou doen. Hij kwam hierbij op het idee om ijzerrijk zout toe te voegen aan een schoonmaakmengsel dat te vergelijken is met wasverzachter of mondspoelmiddel. De ijzerdeeltjes bonden zich eenvoudig aan de halogeniden (zout-metaalverbindingen) in het wasmiddel en verspreidden zich zo door de zeep.
Ultieme test
Eastoe besloot zijn metaalzeep vervolgens aan de ultieme test te onderwerpen. Hij loste het middel op in water waarop een olieachtige substantie dreef en hield een magneet erboven. De zeep werd omhooggetrokken door het water heen, doorbrak de waterspiegel en trok daarna door de olie heen naar de magneet. De eerste magnetische zeep was een feit.
Het idee van Eastoe om metalen op te lossen in zeep is niet nieuw, maar de werking ervan was nog nooit getest. Wetenschappers twijfelden namelijk of de magnetische kracht groot genoeg zou zijn om de oppervlaktespanning van het water te doorbreken, omdat de ijzerdeeltjes zich te veel door het water zouden verspreiden. Maar dit was bij Eastoe niet het geval: net als bij gewone zeep die in water wordt opgelost, ‘klontert’ deze zeep samen in micellen waardoor de magnetische kracht behouden blijft. Zo kan het sop eenvoudig met een magneet uit het water worden verwijderd wanneer de klus is geklaard.
Bronnen: Angewandte Chemie, University of Bristol, New Scientist, Gizmodo
Beeld: Keith Williamson/CC BY 2.0