Sterrenkundigen bepaalden de massa van een zwart gat in de kern van een naburig dwergstelsel. Daaruit bleek het vele malen kleiner te zijn dan ze dachten.
Elk sterrenstelsel dat even groot of groter is dan de Melkweg huist een superzwaar zwart gat in zijn kern, zo vermoeden sterrenkundigen. Maar of dat hetzelfde verhaal is bij kleinere stelsels, daar is weinig over bekend. Onderzoekers van onder meer de University of Michigan focusten zich op zo’n – volgens astronomische maatstaven – ‘klein’ zwart gat in het centrum van dwergstelsel NGC 4395. Het bleek tientallen malen minder zwaar en (dus) kleiner te zijn dan men vermoedde, schreven ze in Nature Astronomy.
Lees ook:
Astronomisch kleintje
Met een massa van ongeveer 10.000 maal dat van onze zon, bleek het bescheiden zwarte gat in de kern van NGC 4395 veel minder zwaar dan men eerder dacht en daarmee ook zo’n 40 keer kleiner. ‘Klein’ op astronomische schaal natuurlijk; vergeleken met de gigantische, superzware soortgenoten die soms miljoenen tot miljarden malen zwaarder zijn dan de zon.
Om de massa te achterhalen, keken de onderzoekers naar de straling vanuit de wolk ruimtepuin die zich door de immense trekkracht van het zwarte gat als een soort schijf rond het gevaarte verzamelt. Wanneer de straling uit die zogenaamde accretieschijf op den duur een tweede wolk ruimtemateriaal passeert, ontstaat er een heldere lichtflits.
Dwergstelsel NGC 4395 in infrarood licht. Het sterrenstelsel staat op ongeveer 15 miljoen lichtjaar van aarde en is zo’n duizendmaal kleiner dan de Melkweg. © NASA
Hoe groter en zwaarder een zwart gat, hoe groter de afstand tussen de accretieschijf en die tweede stofwolk. Door te meten hoelang het duurde voor die flits te zien was, en de straling dus van schijf naar wolk een daar doorheen bewogen was, konden de onderzoekers de massa van het zwarte gat schatten.
Ontstaansverhaal
“We weten eigenlijk vrij weinig van zwarte gaten in dwergstelsels”, vertelt auteur Elena Gallo in een persbericht. “We weten niet eens of elk stelsel er wel een heeft.” De bevindingen komen dus als geroepen. Bovendien, zo menen de onderzoekers, zou een beter begrip van deze bescheiden zwarte gaten in kleine sterrenstelsels ons in de toekomst mogelijk ook het een en ander kunnen leren over het ontstaan van superzware zwarte gaten.
Bronnen: Nature Astronomy, EurekAlert!
Beeld: NASA
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!