Een nieuw mysterie: er blijken merkwaardige, onverklaarbare zuurstofschommelingen plaats te vinden op Mars.
Rover Curiosity begeeft zich inmiddels al zeven jaar op Mars. Terwijl Curiosity zich met langzame en gecontroleerde bewegingen over het oppervlak van de rode planeet verplaatst, meet hij seizoensgebonden veranderingen in de atmosfeer. Recentelijk is de rover op iets onverklaarbaars gestuit: de zuurstof in de atmosfeer gedraagt zich allesbehalve normaal.
Eigenlijk is er niet eens zoveel zuurstof op mars. Het grootste gedeelte van de atmosfeer bestaat uit koolstofdioxide (CO2, 95 procent). De rest wordt opgemaakt uit 2,6 procent stikstof, 1,9 procent argon, 0,06 procent koolstofmonoxide (CO) en slechts 0,16 procent zuurstof. Dit in tegenstelling tot de aarde, waarbij het overgrote deel uit stikstof (78,09 procent) en zuurstof (20,95 procent) bestaat.
Lees ook:
Seizoenswisselingen
Op Mars wisselt de luchtdruk gedurende het jaar. Op het winterse halfrond bevriest het CO2, waardoor de druk over het halfrond daalt. Vervolgens vindt er een herverdeling plaats van gassen over de halfronden, om daarmee opnieuw een balans te creëren. Wanneer de lente aanbreekt en de poolkappen beginnen te smelten, wordt CO2 vrijgegeven en ontstaat er een tegengesteld effect.
De gassen lijken zich dus op voorspelbare wijze gedurende het jaar te fluctueren. Althans, dit is het geval voor stikstof en argon. Maar voor zuurstof blijkt de vork toch anders in de steel te zitten, schrijven onderzoekers in het Journal of Geophysical Research. Gedurende de lente en zomer nemen zuurstoflevels met 30 procent toe, wat weer terugvalt naar normale levels tijdens de herfst. Toch blijkt de exacte hoeveelheid zuurstof jaarlijks te verschillen. Dit suggereert dat er iets is dat de zuurstof weg kan halen en toe kan voegen. Wat dit is, blijft voorlopig een raadsel.
Speculeren
“Nu kan het speculeren beginnen”, zegt ecoloog en exobioloog Wieger Wamelink van de Universiteit van Wageningen. “Variatie in zuurstoflevels kan door seizoensafhankelijke chemische reacties ontstaan. Het Marsgesteente zit vol met gebonden zuurstof waar iets mee kan gebeuren. Er is bijvoorbeeld heel veel ijzeroxide op Mars. Zuurstof kan hieruit vrij makkelijk verdampen als het warmer wordt.”
Hoewel het vooralsnog gissen is hoe de opvallende schommelingen veroorzaakt worden, lijkt er ook nog een andere clue te zijn: methaan. Wanneer de zomer aanbreekt, nemen de methaanlevels eveneens met grote hoeveelheden (tot 60 procent) toe. Zouden de methaanschommelingen en zuurstofschommelingen door hetzelfde mechanisme veroorzaakt kunnen worden? Dat blijft voor nu de grote vraag.
Bronnen: ScienceAlert, Journal of Geophysical Research
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!