Mier en mens namen het tegen elkaar op in een wetenschappelijke wedstrijdje samenwerken, waarin mieren er met de winst vandoor gingen.

We lijken op het eerste gezicht misschien weinig met ze gemeen te hebben, maar toch zijn mieren net zoals de mens uitzonderlijk sociaal en meesters in samenwerken. Om te kijken welke van de twee soorten het hierin van de ander wint, gebruikte een groep wetenschappers van het Weizmann Institute of Science een variant van het piano movers problem. Hierbij moet worden gezocht naar een manier om een voorwerp met een bijzondere vorm, bijvoorbeeld een piano, door een smalle ruimte te manoeuvreren.

Lees ook:

• Mieren lopen systematischer dan gedacht
• Mieren amputeren elkaars poten bij verwondingen en infecties
• Mieren op cafeïne navigeren beter

Doolhof

In het onderzoek, gepubliceerd in het vakblad Proceedings of the National Academy of Sciences, kregen mieren en mensen de taak om een T-vorming object door een doolhof met smalle doorgangen te verplaatsen. Deze ruimtes werden naar verhouding op schaal gemaakt, en om het eerlijk te houden werden mensen in groepen in sommige gevallen beperkt in hun communicatie, bijvoorbeeld door het dragen van mondkapjes en zonnebrillen.

De onderzoekers testten zowel de mierensoort Paratrechina longicornis als mensen in drie verschillende combinaties: individueel, een kleine groep van gemiddeld 7 mieren of 6 mensen of een grotere groep, die bij mieren uit 80 en bij mensen uit 26 deelnemers bestond. Het experiment werd voor elke combinatie meerdere keren herhaald en de bewegingen van de deelnemers werden met videobeelden en trackingstechnologie nauwkeurig geanalyseerd.

Wijsheid van de massa

Dankzij hun strategische denkvermogen verplaatsten de menselijke deelnemers het object efficiënter door het doolhof en wonnen ze het op individueel niveau met gemak van de mieren. Maar in groepsverband sloeg dit om. De grote groepen mieren werkten volgens de onderzoekers opmerkelijk goed samen. Ze bleken een collectief geheugen te ontwikkelen, waardoor ze het herhalen van fouten wisten te vermijden en sneller vooruitgang boekten.

Bekijk een video van het experiment hieronder:

Groepen mensen presteerden daarentegen slechter, vooral wanneer de communicatie beperkt was. In plaats van samen te werken aan een langetermijnstrategie, kozen ze regelmatig voor kortetermijnoplossingen die uiteindelijk ineffectief bleken. Wijsheid van de massa, het idee dat grote groepen over meer kennis beschikken dan een individu, ging in dit geval niet op.

Dit gedrag, dat door de onderzoekers werd omschreven als het kiezen voor de laagste gemene deler, houdt in dat de prestatie van de groep vaak afzakte naar het niveau van de minst effectieve deelnemer. In plaats van dat er gebruik werd gemaakt van de gecombineerde vaardigheden en inzichten, beperkten de menselijke groepen zich tot eenvoudigere oplossingen die niet het volledige potentieel van de groep benutten.

Superorganisme

Volgens de wetenschappers hebben de mieren hun succes te danken aan hun unieke sociale structuur. Een mierennest werkt als een soort superorganisme, waarbij individuen zich inzetten voor het gezamenlijke belang van de kolonie. Dit in tegenstelling tot mensen, die juist uitblinken in individuele probleemoplossing, maar in groepsverband soms moeten navigeren tussen verschillende meningen en botsende ego’s.

Het team ziet nieuwe onderzoeksmogelijkheden, zoals het bestuderen van het verband tussen individuele denkprocessen van mensen en het gemak waarop zij samenwerken in groepen. Ook hopen ze dat de inzichten uit deze studie kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van bijvoorbeeld samenwerkende robotsystemen. Daarnaast kan de mens volgens hen nog het een en ander leren van de mier over harmonieuze samenwerking.

Bronnen: Weizmann Science Institute, PNAS

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!