De rode vuurmier is in staat om overstromingen te overleven door een drijvend vlot te vormen, bestaande uit vele duizenden mieren. Amerikaanse wetenschappers onderzochten de natuurkunde achter dit fenomeen.

De van oorsprong Zuid-Amerikaanse rode vuurmieren staan bekend om hun agressiviteit – wee degene die in een nest stapt – en het feit dat ze levende wezens groter dan zijzelf tot op het bot kunnen kaalvreten. Maar ze hebben ook geniale trucjes om de hoosbuien in de regenwouden te overleven. Zo kunnen ze samenklonteren tot één superwezen, om zo de gehele kolonie te beschermen. Maar hoe dan ze dat precies doen, was tot nu toe niet bekend. Nathan Mlot en collega’s besloten een aantal kolonies uit de natuur te plukken en het ‘mierenvlot’ aan testen te onderwerpen.

De onderzoekers gooiden de mieren in water om de vlotvorming te filmen, evenals de stabiliteit in de loop der tijd. Ook doopte ze het ‘mierenvlot’ in vloeibaar stikstof om ze te laten bevriezen, zodat de lagenstructuur zichtbaar werd onder de microscoop. Ze lijmden zelf één mier aan een glasplaat vast en voegden een mier toe met een soort elastiekje om zijn middel. De twee mieren grepen elkaar beet en het team van Mlot kon dankzij het elastiek de sterkte van die greep meten. De experimenten, gepubliceerd in PNAS, leverden de onderzoekers een aantal pijnlijke beten op, maar volgens Mlot waren de resultaten het waard.

Zo grijpen de mieren elkaars poten via hun klauwen of kaken en vormen zo in elkaar verstrengelde lagen van gestapelde mieren. De sterkte van dit netwerk is verglijkbaar met een mens dat aan een gebouw hangt terwijl er zes volwassen olifanten aan zijn lichaam bengelen. Door dit verstrengelde patroon kunnen luchtbellen tussen de mierenlichamen vast komen te zitten, waardoor het vlot een enorm drijfbaar vermogen heeft. Zie dit filmpje:

Ook de veerkracht van het vlot verbaasde de wetenschappers. Wanneer een mier van de bovenkant werd weggehaald, nam een andere mier snel zijn plaats in. De koningin doet eveneens haar deel, maar blijft wel beschermd in het midden. Andere experimenten van de onderzoekers lieten zien dat een samengeklonterde mierenkolonie wel wat weg heeft van een stroperige vloeistof. Filmpje:

Allemaal heel bijzonder natuurlijk, maar hebben wij mensen er nog wat aan? Jazeker: door een voorbeeld aan de waterafstotende ‘mierenvlotten’ te nemen, kunnen we regenjassen, reddingsvesten en boten verbeteren. Maar voorlopig is in elk geval duidelijk dat het niet helpt om te proberen een mierennest te verdrinken. Snel wegwezen is nog altijd de beste optie.

Bronnen: Inside Science News Service, ScienceNOW

Beeld: Tim Nowack/Nathan Mlot/David Hu/Georgia Institute of Technology