De Japanse ruimtesonde Hayabusa heeft per ongeluk toch monsters verzameld van asteroïde 25143 Itokawa.

Het onbemande ruimtevaartuig Hayabusa (Japans voor slechtvalk) werd op 9 mei 2003 gelanceerd en ging op weg naar de asteroïde 25143 Itokawa om er monsters van het oppervlak te verzamelen. Om dat voor elkaar te krijgen, zou de slechtvalk op de 549 meter lange en 180 meter brede ruimterots landen. Er zou een kogel in het oppervlak worden afgevuurd, waardoor een beetje stof zou laten opdwarrelen dat vervolgens in het ruim van de ruimtesonde kon worden opgevangen. Maar dat mislukte.

De Japanse ruimtevaartorganisatie hoopte desondanks dat er tijdens de landing per ongeluk wat stof in het ruim terecht is gekomen. Maar de wetenschappers moesten wel even geduld hebben. Hayabusa liep namelijk een brandstoflek op zodat het apparaat op zijn veel minder krachtige ionenmotoren de 2 miljoen kilometer lange terugreis moest volbrengen.

Maar in juni vorig jaar landde Hayabusa, drie jaar later dan gepland, dan eindelijk op aarde. Tot grote opluchting van de Japanse wetenschappers bleken in het ruim 1500 rotsachtige stofdeeltjes te zitten, elk kleiner dan 0,2 millimeter.

Die deeltjes zijn het afgelopen jaar geanalyseerd. Daaruit blijkt dat Itokawa ooit deel uitmaakte van een grotere asteroïde en de aanwezigheid van verschillende gassen in drie deeltjes zou erop kunnen wijzen dat de asteroïde langzaam maar zeker kleiner wordt. Het lijkt erop dat hij elk jaar enkele tientallen kubieke centimeters materiaal verliest en dat betekent dat hij over een miljard jaar verdwenen zal zijn.

Dat de poging om een kogel in het oppervlak te schieten is mislukt, blijkt een geluk bij een ongeluk. De kogel zou ook deeltjes uit de diepere lagen hebben losgemaakt die zich met deeltjes van de oppervlakte zouden hebben vermengd. Daardoor zou het een enorme opgave zijn geweest om die weer te scheiden en de analyse van de gassen was dan ook veel lastiger geworden.

Overigens gaan er de komende jaren nieuwe sample-return-missies naar verschillende asteroïden: in 2014 vertrekt Hayabusa-2 en in 2016 stuurt de NASA OSIRIS-Rex op pad. Filmpje.

Bronnen: New Scientist

Beeld: JAXA/NASA