De malariamug Anopheles gambiae komt voor in verschillende vormen, die qua uiterlijk identiek zijn maar toch niet met elkaar paren. Hoe bepalen deze insecten met welke soortgenoot ze zich voortplanten?

Het antwoord op die vraag is: door met hun vleugels een toon te maken, die harmonisch gezien past bij de vleugeltoon van een geschikte partner. Dat hebben de Britse wetenschapper Gabriella Gibson (Universiteit van Sussex) en collega’s aangetoond.

Ze deden dat met een experiment, uitgevoerd in Burkina Faso. In dit Afrikaanse land komen twee vormen voor van A. gambiae, Mopti (M) en Savannah (S). Hybriden van beide zijn er nauwelijks, wat laat zien dat de M- en S-muggen zich zelden met elkaar voortplanten.

Om dit verschijnsel te onderzoeken, ving Gibson muggen van de betreffende vormen, bevestigde die aan draadjes en nam vervolgens hun vleugelfrequenties op met een microfoontje. Daaruit bleek dat de kleinere mannetjes normaal gesproken rond de 690 hertz zitten, terwijl de van grotere vleugels voorziene vrouwtjes een toon van 460 hertz produceren.

Breng je vervolgens een mannetje en een vrouwtje van dezelfde vorm bij elkaar (dus twee keer M of twee keer S), dan beginnen ze hun frequenties op elkaar af te stemmen. Dat doen ze totdat die zich tot elkaar verhouden als 3 staat tot 2. Is dat eenmaal gelukt, dan produceren ze samen een toon van ongeveer 1500 hertz. Bij koppeltjes muggen van verschillende vormen – één M, één S – treedt deze afstemming niet op.

Volgens Gibson leidt de samenzang tussen muggen van dezelfde vorm ertoe dat de turbulentie tussen de twee minder wordt. Hierdoor zouden ze makkelijker al vliegende kunnen paren. Verder stelt zij dat de muggen de toon die ze produceren niet daadwerkelijk kunnen horen; in plaats daarvan zouden ze afgaan op de tonen met een veel lagere frequentie die ontstaan als de tonen van de muggen nog niet mooi samengaan.

Een andere muggenonderzoeker, de Amerikaan Ron Hoy, is het daar niet mee eens. Volgens hem kunnen muggen frequenties tot 2000 hertz wél horen. Op de nieuwssite van het wetenschappelijke tijdschrift Nature noemt hij dit “een eerlijk meningsverschil”, dat hij door middel van een gezamenlijk experiment met Gibson uit de wereld hoopt te helpen.

Bronnen: Nature News

Beeld: Jim Gathany