‘Multitaskende’ smaakcel registreert meerdere smaakprikkels

Karlijn Klei

15 augustus 2020 15:00

smaakcel

Onderzoekers hebben bij muizen een nieuw type smaakcel ontdekt. Deze cellen zouden niet één, maar vier van de vijf smaakprikkels kunnen registreren.

Zoet, zuur, zout, bitter en het hartige umami. Het zijn de vijf basissmaken die we met onze smaakpapillen kunnen proeven. Dit rijtje is echter niet zo set in stone als je wellicht zou denken. Zo vermoeden sommige wetenschappers dat er aan dit rijtje nog een smaak ontbreekt: vet.

Als het puntje bij paaltje komt, zijn onderzoekers er nog niet over uit hoe onze smaak precies werkt. De ontdekking van onderzoekers aan de Universiteit van Buffalo brengt ons mogelijk weer een stapje dichterbij. Het team vond een nieuw type smaakcel dat niet één smaakprikkel registreert – zoals doorgaans wordt aangenomen – maar vier. Zoet, zuur, bitter én umami, zo schrijven ze in vakblad PLOS Genetics.

Lees ook: Wat wordt de zesde smaak?

Smaakprikkels

Onze smaak helpt ons te identificeren wat we in onze mond steken. Zo duidt umami doorgaans op energierijk, voedzaam eten. Bittere prikkels daarentegen dienen van oudsher als waarschuwing: deze vrucht zou weleens giftig kunnen zijn.

De smaakpapillen in onze mond helpen bij de identificatie van deze smaakprikkels. De papillen huizen verschillende typen smaakcellen, elk met een andere rol. Zo registreren type II-cellen bitter of zoet of umami, en detecteren type III-cellen zoute of zure smaken. Anders gezegd: waar de ene type II-cel enkel zoete prikkels registreert, heeft de ander zich als het ware gespecialiseerd op de umami-signalen. Hetzelfde geldt voor de type III-cellen. Type I-cellen hebben een ondersteunende rol.

(Bijna) alleskunner

Om beter te begrijpen hoe smaakcellen verschillende prikkels detecteren en verwerken (lees: de signalen naar het brein sturen), keerden de onderzoekers zich tot de tongetjes van muizen. Middels kleurstoffen die reageren op celactiviteit, kon het team precies zien welke smaakcellen welke smaakprikkels detecteerden.

Uit de experimenten bleek dat er nog een vierde type smaakcel bestaat. Die registreert niet één smaakprikkel, maar vier: zoet, zuur, bitter én umami. De onderzoekers doopten dit nieuwe type smaakcel de BR-cellen, voor broadly responsive. De onderzoekers zagen dat elke BR-cel het viertal prikkels kan registreren en naar het brein kan doorseinen.

Naast de type II- en type III-cellen waarbij elke cel een eigen, enkele smaakprikkel identificeert, blijkt uit onderzoek op muizen dat er mogelijk nog een vierde smaakcel is. Deze BR-cellen (blauw) zouden allemaal zoet, zuur, bitter én umami kunnen registreren. © Jhanna Flora en Kathryn Medler

Op het puntje van je tong

Het idee van multitaskende smaakcellen bij zoogdieren is niet nieuw. Maar hoewel men wel speculeerde over het bestaan ervan, werden de cellen in kwestie nog niet eerder geïdentificeerd. Omdat de experimenten gedaan zijn op muizen, moet er verder onderzoek gedaan worden om vast te stellen of ook wij mensen de cellen hebben.

De vraag die nu natuurlijk op het spreekwoordelijke puntje van je tong ligt: “en zout dan?” Tja, waarom deze smaakprikkel de multitaskende cellen ontgaat, is de onderzoekers helaas nog niet duidelijk. Ook dat moet vervolgonderzoek uitwijzen.

Bronnen: PLOS Genetics, EurekAlert!, New Atlas

Beeld: Jhanna Flora en Kathryn Medler

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!