Een Amerikaanse onderzoekster heeft mogelijk achterhaald waardoor de bemanningsleden van de legendarisch H.L. Hunley om het leven zijn gekomen.

De door menskracht aangedreven H.L. Hunley werd ontwikkeld tijdens de Amerikaanse burgeroorlog van 1861 tot 1865 en was de eerste inzetbare onderzeeboot ooit. De boot, genoemd naar de bedenker Horace Lawson Hunley, was 12 meter lang en had negen bemanningsleden aan boord: zeven voor de handaangedreven propeller, één voor de achterste ballasttank en de laatste om de voorste ballasttank te bedienen en de boot te besturen. Bij de eerste inzet verdween de Hunley en lange tijd was onduidelijk hoe de bemanning precies aan zijn eind was gekomen. Tot nu.

Aanval op de Housatronic

Een jaar voor het einde van de oorlog voer het ding voor de kust van Charleston (South-Carolina) onder het wateroppervlak richting de Housatonic, een marineschip van de noordelijke staten. Aan de boeg van het onderzeebootje zat een bijna vijf meter lange stok met daaraan een ton met 45 kilo buskruit. De ijzeren punt op de stok werd in de scheepswand van de Housatonic geramd en nadat de Hunley een eind achteruit was gevaren, werd de springstof tot ontploffing gebracht.

Pyrrusoverwinning

De enorme explosie bracht de Housatonic tot zinken, waarbij vijf bemanningsleden het leven lieten. Maar ook de bemanning van de Hunley overleefde de klap niet. De boot verdween en lange tijd was onduidelijk wat her precies met de bijzondere boot gebeurd was. Het raadsel werd opgelost toen in 1995 het wrak werd terug gevonden op een kleine honderd meter van de plek waar de Housatronic zonk.

Toen de vrijwel intacte boot op 8 augustus 2000 naar boven werd gehaald, bleek dat alle bemanningsleden op hun toegewezen ‘werkplekken’ waren overleden. Nog steeds wordt er druk gespeculeerd over hoe ze precies aan hun einde zijn gekomen. De Amerikaanse Rachel Lance, een ingenieur die gespecialiseerd is in onderwatertrauma, besloot verschillende scenario’s te onderzoeken.

Geen paniek

De meest logische zou zijn dat de Hunley door de klap was gezonken en dat de bemanning de verdrinkingsdood was gestorven of was gestikt. “In dat laatste geval”, vertelt Lance, “zou het minimaal tien minuten hebben geduurd voordat het kooldioxidegehalte zover was opgelopen dat ze het bewustzijn verloren.” Dat zou volgens Lance met zulke duidelijke en pijnlijke symptomen gepaard gaan, dat het niet voor de hand ligt dat de mannen keurig op hun plek waren blijven zitten (zie illustratie hieronder). En dat was ook niet gebeurd als de boot vol water was gelopen.

Een onmiddellijke dood ligt volgens Lance dan ook veel meer voor de hand. Om haar theorie te testen, bouwde een bevriende kunstenaar een schaalmodel van de Hunley. Dat plaatste ze in een vijver en bracht op een naar verhouding juiste afstand een naar verhouding juiste hoeveelheid buskruit bij tot ontploffing. Op die manier kon Lance meten hoe sterk de schokgolven waren die de bemanningsleden te verduren hadden gekregen.

Verdronken in bloed

Hoewel de wand van de onderzeeboot de inzittenden beschermde tegen rondvliegende scherven en brokstukken, blijkt uit de meetgegevens dat de drukgolf binnenin de onderzeeboot enorm was. Lance denkt dan ook dat daardoor de hersenen en de longen van de negen mannen ernstige schade opliepen. Als de mannen na die klap nog bij bewustzijn waren, verdronken ze vrij snel daarna in hun eigen bloed.

Bronnen: Friends of Hunley, Popular Science

Beeld: Friends of Hunley

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer (geen verzendkosten). Abonnee worden? Dat kan hier!