Hoe konden structuren die voornamelijk uit zandkorrels bestaan worden gevormd? Geologen wisten het mysterie te ontrafelen.

Lange tijd werd gedacht dat wind en regen de belangrijkste factoren waren voor de vorming van zandsteenstructuren, zoals op het plaatje hiernaast. Dit zijn geologische formaties die voornamelijk bestaan uit zandkorrels. Uit onderzoek van de Praagse Charles Universiteit blijkt echter dat het spanningsveld van het gesteente de belangrijkste rol in het proces speelt.

Wanneer er een grote hoeveelheid spanning op de zandsteen stond – bijvoorbeeld wanneer er net een belangrijke steunpilaar door erosie was weggespoeld – zagen de onderzoekers dat de zandkorrels zich stevig tegen elkaar aandrukten. Zo werd de structuur minder vatbaar voor verdere erosie. Op deze manier zouden zandsteenmonumenten zijn gevormd die we onder andere kunnen bewonderen in de Amerikaanse staat Utah en in Jordanië.

In het lab

De Praagse geologen concludeerden dit op basis van een labexperiment. Zij namen een stuk zandsteen en lieten regen en andere componenten die erosie kunnen veroorzaken hierop los. De wetenschappers ontdekten dat een paar onderdelen van de structuur eerst in elkaar stortten, waarna de zandkorrels sterkere verbindingen met elkaar vormden.

Maar werkt de vorming van de gesteentes ook op deze manier buiten het laboratorium? Om deze vraag te beantwoorden, maakten de onderzoekers een reisje naar het Arches National Park. Daar waren namelijk recent een paar zandsteenpartijen gedeeltelijk ingestort. Bij de stukken die waren verwoest door erosie, bleken de zandkorrels minder aan elkaar te binden dan de gedeeltes die nog overeind stonden. Ook in de natuur geldt het principe dus.

Bronnen: Nature Geoscience, BBC News

Tekst: Naomi Jansen