Een nieuwe methode van Hollandse bodem berekent de risico’s van hittegolven en geeft passend advies voor stadsinrichting.

Ook ons koude kikkerlandje is regelmatig het decor van een hittegolf. Hoewel sommige mensen er na de winter naar smachten, is de hitte vooral in steden een ware aanslag op de volksgezondheid en de economie. Wageningen University, het KNMI, en adviesbureau Witteveen+Bos hebben daarom een methode ontwikkeld om de gezondheidsrisico’s van een hittegolf te bepalen en daarmee een advies te geven voor een hittebestendigere inrichting van stadswijken.

45.000 extra sterfgevallen

Dat de ontwikkelaars van deze tool een belangrijk onderwerp aansnijden, mag duidelijk zijn. Volgens het KNMI zullen hittegolven in de toekomst namelijk vaker voorkomen, heter zijn en langer aanhouden. Met alle gevolgen van dien, want het sterftecijfers in Europa kan tijdens een hittegolf stijgen met meer dan 30 procent. Zo leidde de hittegolf van 2003 in Nederland tot maar liefst 45.000 extra sterfgevallen.

De drie Nederlandse organisaties vinden het daarom belangrijk dat de risico’s van hitte in gebieden inzichtelijk worden gemaakt. Steden in het bijzonder, omdat daar veel mensen bij elkaar wonen en omdat de effecten van hitte hier heftiger zijn; een stad koelt in tegenstelling tot het platteland ’s nachts minder af en luchtvervuiling wordt in de stad versterkt tijdens een hittegolf. “Gezondheidsrisico’s in steden kunnen tot wel tweeënhalf keer hoger zijn dan in omliggende gebieden, maar met de juiste maatregelen kan dat worden verbeterd”, zegt Ronald Groen van adviesbureau Witteveen+Bos.

Extra groen?

Hoe pakken de organisaties het aan? Eerst kijken ze naar hoe een stadswijk is ingericht; wat voor gebouwen er bijvoorbeeld staan en hoeveel. Met deze gegevens en met behulp van een weermodel, kunnen ze vervolgens vrij nauwkeurig inschatten wat de temperatuur en de mate van luchtvervuiling – en daarmee dus de gezondheidsrisico’s – in de betreffende stadswijk zal zijn in het geval van een toekomstige hittegolf.

Wanneer blijkt dat het stadsklimaat te ongezond zal zijn tijdens een hittegolf, worden er verbeteringen voor de inrichting van de stad voorgesteld. Hierbij kijken ze bijvoorbeeld naar hoe extra groen in de wijk kan zorgen voor een snellere afkoeling gedurende de nacht. Maar ook of deze maatregelen zijn te realiseren.

De laatste stap in de methode van UCAM (Urban Climate Assessment & Management) is het adviseren van het stadsbestuur over de mogelijkheden en de kosten van de bedachte oplossingen.

Bronnen: Kennisportaal Ruimtelijke Adaptatie, Wageningen UR

Beeld: KNMI/Janes Wiersema