Hoe de zwaartekracht zich op heel kleine schaal gedraagt, is erg moeilijk te bepalen. Toch denken Amerikaanse wetenschappers een manier te hebben bedacht.

Hoewel de zwaartekracht bepaalt hoe planeten, sterren en sterrenstelsels bewegen, is het toch met afstand de zwakste van de vier krachten die in de natuur voorkomen. Maar misschien verandert de sterkte van deze kracht wel als voorwerpen zich héél dicht bij elkaar bevinden. Alleen: hoe bestudeer je dat?

Met behulp van een laser, zeggen onderzoekers van het Amerikaanse National Institute of Standards and Technology. Daarmee willen ze een klein glazen kogeltje in de lucht houden (zie de illustratie boven dit bericht), dat daardoor zó weinig wrijving ondervindt dat het gevoelig wordt voor minuscule krachten.

Manoevreer je dit kogeltje vervolgens tot op een afstand van een duizendste millimeter van een voorwerp (het goudkleurige blok op de illustratie), dan kun je bestuderen hoe groot de zwaartekracht is die het voorwerp op het kogeltje uitoefent. Hiermee zou de kracht te testen moeten zijn met een gevoeligheid die 100.000 tot 10 miljoen keer zo groot is als bij eerdere, vergelijkbare experimenten.

Het kan natuurlijk zo zijn dat dan blijkt dat de zwaartekracht zich – heel saai – op kleine schaal precies zo gedraagt als we gewend zijn. Maar er zijn ook theorieën die voorspellen dat er dan iets geks met de zwaartekracht gebeurt, bijvoorbeeld ten gevolge van hogere ruimtelijke dimensies. (Voor de trouwe lezers: zie ‘Waar zijn de hogere dimensies?’, KIJK juni 2006.) Kortom, mogelijk komt er behoorlijk exotische natuurkunde aan het licht door dit experiment.

Maar voorlopig is dat helaas nog even toekomstmuziek. De reden: van alles en nog wat kan wrijving veroorzaken die de gevoeligheid van het kogeltje verkleint. En voor je al die verschillende vormen van wrijving hebt gevonden én hebt weggepoetst, ben je zo een paar jaar verder.

Bronnen: NIST

Beeld: K. Talbott/NIST