Wetenschappers hebben een goedkopere versie van een camera ontwikkeld die zwaveldioxide meet en daarmee de vulkaanactiviteit.

Waar rook is, is vuur. En dat geldt zeker voor een vulkaan. Vulkanologen proberen dan ook die rook, of beter gezegd de gasuitstoot, te meten om daarmee een op handen zijnde eruptie te zien aankomen. Dat gebeurt nu met dure en bemande camera’s, maar een internationaal team van wetenschappers, onder leiding van Thomas Wilkes van de University of Sheffield, heeft een goedkoper alternatief ontwikkeld die het net zo goed kan. De uitvinding wordt beschreven in Frontiers in Earth Science.

Lees ook:

• Filmpje: drone vliegt vulkaan in
• Picture Perfect: vulkaanuitbarsting vanuit de ruimte
• ‘Rooster geen marshmallows bij vulkaan Kilauea’

Aanzienlijk prijskaartje

Zwaveldioxide is het meest voorkomende type gas dat uit een vulkaan komt. Hoe meer er van uit de aarde komt, hoe actiever de vuurspuwende berg en hoe groter de kans dat hij binnenkort uitbarst. Ultraviolet (uv)-licht wordt sterk geabsorbeerd door zwaveldioxide. Een toename (of afname) van uv-licht in de buurt van een vulkaan kan op de gevoelige plaat van een zogenoemde zwaveldioxide-camera worden vastgelegd.

De tot nu toe gebruikte camera’s vergen iemand die het ding continu bedient om zo de beste uv-metingen te verkrijgen. Maar het is natuurlijk niet fijn voor de vulkanoloog in kwestie om de hele tijd in een hittebestendig ‘maanpak’ rond te lopen nabij zo’n hete actieve vulkaan. En als je zo’n vulkaancamera voor langere periode op afstand wilt aansturen, dan kun je diep in je buidel tasten; aan elke camera (je hebt er vaak meerdere nodig) hangt een prijskaartje van een slordige 20.000 dollar.

Energiezuinig

De nieuwe camera is daarop een aanzienlijke verbetering. Hij is gebaseerd op de beeldsensor die ook in je smartphone-camera zit en is simpel in ontwerp. Enkele onderdelen kunnen zelfs gemaakt worden met een 3D-printer. De software die hij gebruikt is volgens Wilkes en collega’s gebruikersvriendelijk en vrij verkrijgbaar. Iedere vulkanoloog zou ermee overweg kunnen.

Ook is de zwaveldioxide-camera energiezuinig. Hij heeft een vermogen van 3,75 Watt, evenveel als een kleine LED-lampje en half zo veel als klassieke vulkaancamera’s. Dat is fijn, want zo’n camera werkt vaak op zonne-energie en die is niet altijd ruimschoots aanwezig dichtbij een rook uitspuwende vulkaan. Overigens kan hij volgens de wetenschappers ook op batterijen werken, alleen zal er dan toch weer iemand nodig zijn die ze om de zoveel tijd vervangt…

Om te kijken of het nieuwe instrument zijn werk goed doet, testten Wilkes en collega’s hem op twee locaties: de Lascar in Chili en de Kilauea op Hawaï. Die proeven doorstond de vulkaancamera glansrijk. Kortom, fijn nieuws voor vulkanologen. En natuurlijk ook voor de eventuele omwonenden. Zij kunnen dan op tijd gewaarschuwd worden als zo’n vulkaan het op zijn heupen krijgt.

Bronnen: Frontiers, Frontiers in Earth Science via EurekAlert!

Beeld: Het testen van de nieuwe camera bij Kilauea op Hawaï/Dr Tom Pering

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!