Grote zonnestormen die verantwoordelijk zijn voor het noorderlicht hebben wellicht een rol gespeeld in het stranden van 29 potvissen in de Noordzee vorig jaar.
Het was behoorlijk schrikken vorig jaar toen bekend werd dat maar liefst 29 walvissen waren aangespoeld op stranden rond de Noordzee. Hoe het kwam dat de enorme zoogdieren en masse waren gestrand, bleef onduidelijk. Lag het aan de klimaatverandering of waren de potvissen vergiftigd? Nee, luidt het antwoord volgens onderzoekers van de universiteit van Kiel. Zij beweren namelijk dat het door het noorderlicht kwam.
Verstoord veld
Volgens de Duitse onderzoekers navigeren potvissen door gebruik te maken van het aardmagnetisch veld. Dit veld is niet gelijk verdeeld, maar op sommige plekken sterker en op andere plaatsen juist weer zwakker. De wetenschappers denken daarom dat bepaalde diersoorten – waaronder de walvissen – gebruikmaken van deze ongelijke verdeling om te weten waar ze naartoe moeten.
Grootschalige zonnestormen slingeren enorme hoeveelheden geladen deeltjes het heelal in. Het aardmagnetisch veld zorgt ervoor dat deze stroom aan deeltjes wordt afgebogen en met verhoogde snelheid dringen de deeltjes dan de atmosfeer binnen in de buurt van de Noord- en Zuidpool. Et voilà: het poollicht is waarneembaar. Maar het poollicht verstoort dus ook het magnetisch veld, waardoor walvissen kunnen verdwalen.
Sexy theorie
Het team bestudeerde de eventuele link tussen de in 2016 aangespoelde potvissen en twee grote zonnestormen die eind december 2015 hadden plaatsgevonden. De zonnewinden hadden voor een enorm poollichtspektakel gezorgd (de Aurora Borealis, het noorderlicht). Het magnetisch veld tussen Schotland en Noorwegen was hierdoor verstoord geraakt. En dit zou kunnen leiden tot potvissen die in de verkeerde richting bewogen.
Het is al bewezen dat zonnewinden het navigatievermogen van bijen en vogels kunnen verstoren, dus is het dan aannemelijk dat dit voor walvissen ook geldt? Als het aan marien bioloog Per Palsbøll (Rijksuniversiteit Groningen) ligt niet.
“De ongewoonste en meest ‘sexy’ theorieën krijgen altijd de meeste aandacht, maar dat betekent niet per definitie dat de hypothese waar is. Het lastige bij deze theorie is dat hij vrijwel onmogelijk is om te bewijzen. En dat is wel nodig natuurlijk om hem aan te kunnen nemen.”
De Duitse onderzoekers hebben hun bevindingen gepubliceerd in het International Journal of Astrobiology.
Bronnen: International Journal of Astrobiology, BBC News, ScienceAlert
Beeld: ANP
Lees ook:
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!