Stormen, golven, ondieptes en sterke stromingen; de zee bij het Noorse schiereiland Stad is de natuur op haar best, maar gevaarlijk voor de scheepvaart. Een tunnel lijkt de oplossing.

Vervoer is op z’n zachtst gezegd problematisch in het ruige westen van Noorwegen. Op het land zijn dure tunnels vaak de enige oplossing om gebieden te ontsluiten. Vervoer over zee is evenmin vrij van problemen. Stormen, sterke stromingen en riskante passages langs de vele eilanden zijn constante bedreigingen voor de scheepvaart en zorgen voor veel vertraging. Een scheepstunnel kan daar verandering in brengen.

Scheepstunnel door Stad

In een uniek plan hebben weg- en waterbouw elkaar gevonden: een 1,7 kilometer lange tunnel voor schepen, dwars door het schiereiland Stad aan de Noorse westkust. Maximaal honderd schepen per dag zouden via de tunnel het stormachtigste hoekje van Noorwegen links kunnen laten liggen en veilig, zonder vertragingen hun bestemmingen kunnen bereiken.

Maar waar een gewone wegtunnel een interne hoogte van 4,5 meter moet hebben, ligt dat bij een scheepstunnel heel anders. Van de bodem tot het plafond moet die 50 meter hoog worden, zo’n 37 meter boven het wateroppervlak. Bovendien moet de tunnel een stuk breder worden dan de gemiddelde wegtunnel: 26,5 meter breed, en dat over een lengte van 1,7 kilometer.

Mooie led-verlichting kan de 1,7 kilometer lange scheepstunnel tot een spectaculair onderdeel van de reis maken. (Afbeelding: Norwegian Coastal Administration).

Het graven van een kanaal is geen optie met de 300 meter hoge bergen. Een tunnel op het smalste punt van het schiereiland lijkt echter wel een optie. (Afbeelding: Norwegian Coastal Administration).

Bouwmethode

De bouwmethode voor deze megaklus zal relatief eenvoudig zijn. In eerste instantie wordt met explosieven de bovenste laag van de tunnel uitgehold. Het plafond wordt voorzien van bouten en verankeringen voordat er beton – spuitbeton of shotcrete – tegenaan gespoten wordt. Daarna wordt de tunnel met explosieven verder uitgediept tot zo’n 12 meter onder zeeniveau. Dit werk zal echter droog gebeuren omdat de beide ingangen tot boven zeeniveau tot het laatst afgesloten zullen blijven. In totaal moet 3 miljoen kubieke meter rots verwijderd worden.

Het interieur wordt verlicht met LED-lampen, wat waarschijnlijk net zo’n spectaculair effect oplevert als in sommige wegtunnels in het westen van Noorwegen. De breedte van de tunnel beperkt de scheepvaart tot éénrichtingsverkeer, afwisselend, maar de capaciteit zal desalniettemin op honderd schepen per dag liggen. Ruim voldoende om de verwachte 19 dagelijkse schepen te laten passeren.

Op dit kaartje van de Norwegian Coastal Administration zijn de huidige en toekomstige vaarroutes te zien. De rode route is de huidige en gaat om het schiereiland Stad heen. De wijdere boog van de witte route wordt gevaren bij slecht weer. De groene route is de nieuwe route door de tunnel.

Gevaarlijkste stukje kust

De nood is voor de Noren hoog genoeg om in de scheepstunnel te investeren – ook al moet het definitieve besluit nog wel genomen worden. Het stukje kust langs het schiereiland Stad, is namelijk één van de gevaarlijkste stukken kust van het land. Jaarlijks stormt het hier meer dan honderd dagen. Dit, in combinatie met sterke stromingen, korte, venijnige golven en listige ondieptes, maakt het het voor de scheepvaart vaak hachelijk.

Omvaren en flinke leveringsvertragingen zijn aan de orde van de dag. Voor het vervoer van verse vis en levende vis is dat slecht nieuws. Ook de Noorse postboot – de Hurtigruten – en de veerdiensten tussen Bergen en Ålesund kunnen gebruik gaan maken van de tunnel, waarmee ook de passagiersverbindingen sneller en veiliger worden. Momenteel is nog een haalbaarheidsstudie gaande en moet er nog een definitief groen licht voor de bouw komen. De Noorse overheid heeft echter al een miljard Noorse kroon gereserveerd. Waarschijnlijk wordt al in 2018 met de bouw begonnen.

De scheepstunnel is niet het enige ambitieuze fjordenplan van de Noren. Lees ook: Noorwegen wil drijvende tunnels in fjorden.

Bronnen: New Atlas, Norwegian Coastal Administration

Beeld (header): Norwegian Coastal Administration