Ontstaan hotspots verhelderd met seismische ‘hikjes’

KIJK-redactie

07 september 2013 13:00

Rondom hotspotvulkanen hangt nog een dikke laag rook voor wetenschappers. Met behulp van seismologische ‘hikjesanalyse’ is die rook wat opgetrokken.

Een hotspot is niet alleen een internetverbinding voor je telefoon, maar ook een speciaal soort vulkaan. Uit zo’n vulkaan zijn ooit de eilanden Tahiti en Hawaii ontstaan. In tegenstelling tot ‘normale’ vulkanen zijn hotspots onvoorspelbaar en kunnen ze midden op een tektonische plaat verschijnen. Nieuw onderzoek heeft met behulp van een seismologische hikjesanalyse een belangrijk puzzelstukje gevonden van het ontstaan van hotspotvulkanen.

Verklikkende hikjes

Gewone vulkanen ontstaan op de plekken waar twee of meer tektonische platen aan elkaar grenzen. Dat is de reden dat op de plaatsen waar vulkanen zijn ook veel aardbevingen voorkomen. Hotspots ontstaan echter midden op een tektonische plaat, zoals de rode stippen op het onderstaand kaartje laten zien.

kaarthotspot

De heersende theorie over het ontstaan van hotspots vertelt dat een drijvende, hete rots als een pluim omhoog komt vanuit de aardmantel naar de aardkorst om daar een vulkaan te worden. Het nieuwe onderzoek wijst uit dat er zich onder de aardkorst een soort kanalen bevinden die heter zijn dan normaal. Door middel van een nieuwe techniek die gebruikmaakt van data van aardbevingen worden de individuele ‘hikjes’ in de seismogrammen geanalyseerd en door een computer verwerkt. Die maakt uiteindelijk een kaart van het binnenste van de aarde. De techniek is te vergelijken met een CT-scan die in veel ziekenhuizen wordt gebruikt.

Met dit onderzoek wordt de heersende theorie bevestigd. Er is alleen meer onderzoek nodig om het ontstaan van een hotspot helemaal te snappen. De complexe interactie tussen de aardmantel en pluimen van de hotspot wordt nog altijd niet begrepen.

Bronnen: Science, University of California – Berkeley via EurekAlert!