Onderzoekers graven het verleden op. Met een budget van maar liefst 11 miljoen euro gaan ze het diepgelegen ijs van Antarctica bestuderen, om zo meer te leren over klimaatverandering.

Het klimaat van onze aarde schommelt al 3 miljoen jaar tussen koud en warm. Maar de aarde warmt nu buitengewoon snel op. Om ons voor te bereiden op de gevolgen van deze opwarming, moeten we beter begrijpen waarom het klimaat überhaupt fluctueert. Daarom werken het Institute of Polar Sciences en de British Antarctic Surveys samen aan het Beyond European Project for Ice Coring in Antarctica Oldest Ice (EPICA)-project. Dat zijn veel woorden voor een project met één duidelijk doel: ijs opgraven.

Lees ook:

• Antarctica huist ‘marsmineraal’
• Een regenwoud op Antarctica?
• Het klimaat uit de naad: pinguïnpoep helpt wetenschappers

IJskernen

Antarctica is eigenlijk een enorm klimaatdossier van onze aarde. Het ijs op de Zuidpool heeft zich over duizenden jaren opgehoopt. In deze koude massa ligt informatie opgeslagen in de vorm van bubbels. Deze minuscule luchtbellen legden de atmosfeer vast toen ze bevroren. Zo ontstond in elk belletje een momentopname van het klimaat.

Dat soort opnames kunnen we omhoog halen via ijskernen. Dit zijn lange cilinders die uit ijskappen en gletsjers worden geboord. Bubbel-analyses van ijskernen kunnen ons veel leren over ons huidige milieu. Zo weten we erdoor bijvoorbeeld dat het CO₂ gehalte tegenwoordig hoger is dan ooit te voren.Voordat je zo’n analyse kunt maken, moet je eerst een flink stuk delven. En dat gaat niet zomaar. Het nieuwste EPICA-team is nu al twee jaar bezig, en heeft alleen nog maar de installatie voor het onderzoek klaargezet. Dat komt niet omdat het team langzaam werkt, maar door de barre omstandigheden van het onderzoeksgebied. De Little Dome C area in het oosten van Antarctica ligt 3233 meter hoog. De ijzige winden van -35 graden Celsius zijn hier warme zomerbriesjes. De EPICA-onderzoekers moesten daarom eerst een robuuste infrastructuur ontwikkelen waarmee het team ijssamples kan vervoeren en bewaren.

Oud, ouder, oudst

Nu de installatie klaar is, willen de onderzoekers dieper graven dan ze ooit hebben gedaan. Het EPICA-team heeft al tussen 1999 en 2008 een 2760 meter lange ijskern gemijnd met een leeftijd van 800.000 jaar. Dat is niet niks, maar ook nog niet genoeg.

Dit keer willen de onderzoekers een tijdcapsule van 1,5 miljoen jaar opduikelen. Zo’n ijsdossier moet ons meer vertellen over het raadselachtige Midden-Pleistoceen. Vanaf deze periode, ongeveer 1,2 miljoen tot 700.000 jaar geleden, werden de ijstijden plotseling langer en kouder. De koude periodes duurden eerst ‘maar’ 40.000 jaar; na het Midden-Pleistoceen hielden de glacialen 100.000 jaar stand. Waar deze overgang vandaan kwam is tot nu toe onbekend. Maar het EPICA-team is vastberaden de oorzaak op te graven.

Bronnen: BBC, New Atlas

Beeld: BAS

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!