De oudste stenen werktuigen dateren van 3,3 miljoen jaar geleden. Dat is eerder dan de mensensoort Homo habilis leefde.

Decennialang dachten wetenschappers dat soorten van het geslacht Homo pas intelligent genoeg waren om stenen werktuigen te maken. Nu blijkt dat de oudste werktuigen dateren van 3,3 miljoen jaar geleden. Dit is eerder dan de oudste mensensoort leefde; Homo habilis. De vondst werd gedaan in Noordwest-Kenia en vandaag gepubliceerd in Nature.

Vlees van karkassen

Het is volgens de onderzoekers dat duidelijk te zien dat de stenen werktuigen bewust zijn gemaakt. Door de stenen tegen elkaar aan of ergens op te slaan, konden leden van de nog onbekende soort scherpe stukjes van de steen afslaan. Deze gebruikten ze vervolgens om vlees van karkassen af te snijden. Daarnaast kraakten ze er waarschijnlijk noten mee en pletten ze dode takken om er zo insecten uit te kunnen halen, vertellen de onderzoekers in een persbericht.

De wetenschappers hebben verder aangetoond dat het gereedschap in een bosrijke omgeving werd gebruikt. Dit staat haaks op de theorie dat mensen pas stenen werktuigen zijn gaan maken toen ze door klimaatverandering op savannes moesten overleven. Doordat hier minder fruit was te vinden, zouden ze zijn gedwongen tot een vleesdieet. Met de scherpe stenen konden ze vlees van de dierenbotten snijden.

Welke soort?

“Ik begrijp dat wanneer je dit soort ontdekkingen doet, je geen vraagstukken oplost maar juist nieuwe vragen oproept”, vertelt geoloog Chris Lepre. Zo moet nu de vraag worden beantwoord wat er dan wel voor zorgde dat mensachtigen gereedschap gingen maken.

De ontdekking heeft ook gevolgen voor wat we weten over de evolutie van het menselijke brein. Het maken van een gereedschap vergt namelijk een bepaalde behendigheid waarvoor aanpassingen in de hersenen en het ruggenmerg nodig zijn. De vondst van de stenen werktuigen suggereert dat deze veranderingen al eerder dan 3,3 miljoen jaar geleden plaatsvonden.

Het stenen gereedschap was trouwens bijna niet ontdekt. Bij toeval kwamen de onderzoekers op de opgravingsplek terecht, vertelt archeoloog Sonia Harmand. Ze namen per ongeluk een verkeerde afslag en kwamen in een nieuw gebied dat er veelbelovend uitzag. En dat bleek het dus inderdaad te zijn.

Bronnen: Nature, Columbia University via EurekAlert!

Beeld: S Harmand et al.