Na jarenlange vermoedens zou er nu definitief bewijs zijn voor de aanwezigheid van ijs in koude, in schaduw gehulde kraters op onze maan.

Water staat hoog op ons lijstje levensbehoeften. Het is dan ook niet gek dat bij het verkennen van de ruimte, de vondst van water een belangrijke is. Niet alleen zodat astronauten iets te drinken hebben, zich kunnen wassen en voedsel kunnen kweken, maar ook als bron van waterstof en zuurstof.

Al meer dan 100 jaar wordt er gespeculeerd over het bestaan van water op onze maan. Er was alleen nooit definitief bewijs – tot nu. Dat schrijven onderzoekers van de Hawaii- en Brown-Universiteit onlangs in vakblad PNAS. Met behulp van NASA’s Moon Mineralogy Mapper (M3) aan boord van lunar orbiter Chandrayaan-1 ontdekten de sterrenkundigen ijsafzettingen in diepe, in schaduw gehulde kraters nabij de polen van de maan.

Lees ook: Reisje naar de maan en terug

Maanmeting

Chandrayaan-1 die in 2008 aan zijn ruimtereis begon, werd speciaal uitgerust om de aanwezigheid van ijs op de maan te bevestigen. NASA’s M3 detecteerde niet alleen de specifieke terugkaatsing van licht die we zouden verwachten van ijs, maar mat ook de typische manier waarop watermoleculen infrarood licht absorberen. “Hierdoor kon het apparaat onder andere onderscheid maken tussen vloeibaar water, gas en ijs”, vertelt sterrenkundige Jayne Birbky (Universiteit van Amsterdam).

Poolkraters

Het leeuwendeel van het ijs zou op de bodem van in schaduw gehulde kraters nabij de polen van onze maan liggen. Mede door de lichte kanteling van zijn as, bereikt het zonlicht deze gebieden niet. Hierdoor is het er nooit warmer dan een slordige 157 graden Celsius onder nul. “Bovendien,” legt Birkby uit, “heeft de maan geen atmosfeer die warmte ’s nachts vasthoudt.”

“Omdat de maan een luchtloos hemellichaam is, zouden we niet direct ijs aan de oppervlakte verwachten”, legt sterrenkundige Jean-Michel Désert (UvA) uit. “Het water zou overdag vrijwel meteen sublimeren (direct overgaan van ijs naar gas red.). Maar in de permanent donkere kraters kan het water onbeperkt in bevroren toestand blijven.”

Boren naar water

Hoewel men al lange tijd sterk vermoedde dat de maan water huisde, werd er nog niet eerder direct bewijs gevonden. De indirecte aanwijzingen konden immers ook op andere manieren worden verklaard. Zo zouden de waargenomen lichtflitsen in plaats van ijs, ook simpelweg glimmende stenen of reflecterende maangrond kunnen zijn.

“Interessant is dat deze ijsafzettingen op de maan er anders uitzien dan op Mercurius en Ceres. En dat terwijl deze hemellichamen ook zulke in schaduw gehulde plekken bevatten”, vertelt Birkby. Volgens de sterrenkundige suggereert dit dat de maan een andere geschiedenis heeft. “Daarbij impliceert het dat de ‘toevoer’ van water op Mercurius en Ceres trager is óf sneller aangetast wordt. Het zou zeer interessant zijn de redenen achter deze verschillen te onderzoeken”, vertelt Birkby.

De onderzoekers hinten naar toekomstige maanlandingen waarbij de mens de ijsafzettingen zouden kunnen gebruiken als waterbron. Volgens Brikby moeten we zeker ook niet andere hemellichamen vergeten: “Het zou prachtig zijn als dit aanleiding geeft om ook ambitieuzere lander-missies op te zetten, naar Mars, Europa en Enceladus, die mogelijk allemaal water huizen”, besluit ze.

Bronnen: Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), Phys.org, Science Alert, New Atlas

Beeld: NASA

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!