De financiële crisis trekt nog steeds diepe sporen en dat heeft ook gevolgen voor allerlei onderzoeksprojecten. De komende twee weken worden spannend voor proefreactor ITER, een van de grootste projecten binnen de EU.

Ooit stond ITER voor International Thermonuclear Experimental Reactor, maar tegenwoordig gebruikt men liever de verklaring dat de naam staat voor het Latijnse woord voor ‘reis’ of ‘tocht’. De proefreactor, die in de buurt van het Franse Cadarache wordt gebouwd, was de droom van de toekomst.

ITER is bedoeld om onderzoek te doen naar de haalbaarheid van kernfusie. Door bij een temperatuur van 100 miljoen graden Celsius met behulp van supergeleidende magneten geladen deeltjes in een speciale vacuümkamer te laten samensmelten, zou tien keer meer energie kunnen worden opgewekt dan er wordt ingestopt.

Maar zo’n fusiereactor bouwen is een duur geintje. De teller staat voorlopig op 15 miljard euro; drie keer zoveel als in 2006 werd begroot. Bijna de helft van dat bedrag moet worden opgehoest door de Europese Unie. De rest komt van de overige deelnemers aan het project: Japan, China, India, de VS, Zuid-Korea en Rusland.

En er is schijnbaar nog meer financiering nodig, want begin mei riep de Europese Commissie, die het project aanstuurt, alle deelnemende landen op om meer geld vrij te maken. Voor de EU betekent de oproep dat er ergens 1,4 miljard euro vandaan getoverd moet worden. En dat wordt lastig in tijden van economische crisis en de bijbehorende peperdure reddingsplannen voor de zwakke broeders binnen de EU. Inmiddels hebben verschillende landen de commissie gevraagd om eens te onderzoeken wat het zou kosten om uit het project te stappen.

De komende weken zal er binnen de EU druk overleg worden gevoerd over ITER. Vóór 17 juni, als alle deelnemers aan het project bij elkaar komen, moet er overeenstemming worden bereikt. Het wordt spannend. Want de vraag zal zijn hoeveel vertrouwen de Europese partners in ITER hebben en wat de toekomst hen waard is. Het project zal vrijwel zeker opnieuw vertraging oplopen (de planning is nu 2018) en als de EU er niet uitkomt, kan het zelfs betekenen dat ITER helemaal wordt gestopt.

Bronnen: Nature News

Beeld: ITER