Wetenschappers hebben met radiotelescopen verspreid over het zuidelijke halfrond de jets van een supermassief zwart gat onder de loep genomen. En dat leverderde het meest gedetailleerde plaatje op van deze deeltjesstorm tot nu toe.

Ze zijn een mysterieus bijverschijnsel van de vraatzucht van enorme zwarte gaten: jets. Het zijn twee bundels van weggeblazen deeltjes die loodrecht op de materieschijf van een zwart gat staan. Het internationale onderzoeksteam van het TANAMI-project besloot de jets van het centrale zwarte gat van het sterrenstelsel Centaurus A (of NGC 5128) – miljoen keer zwaarder dan de zon – nader in beeld te brengen met behulp van negen radiotelescopen.

Op de linkerfoto zijn de materielobben zichtbaar. Op de rechterfoto wordt er ingezoomd op de twee jets. (Foto: NASA/TANAMI/Müller et al.)

Centaurus A is de sterkste radiobron aan onze nachthemel – het gebied is bijna twintig keer groter dan de volle maan – met ‘lobben’ van materie die bijna een miljoen lichtjaar groot zijn. Daarbinnen bevinden zich de jets. Het nieuwe plaatje (zie hierboven) laat een ingezoomd gebied van 4,2 lichtjaar zien met de kleinste details tot op 15 lichtdagen (ongeveer 400 miljard kilometer).

Hoe de jets van een supermassief zwart gat zoals die van Centaurus A precies ontstaan, is nog altijd een mysterie. Maar door steeds gedetailleerdere plaatjes van zulke jets te maken, hopen sterrenkundigen daar snel verandering in te brengen.

Bronnen: NASA

Beeld: ESO/WFI (optisch); MPIfR/ESO/APEX/A.Weiss et al. (microstraling); NASA/CXC/CfA/R.Kraft et al. (röntgenstraling)