Met twee raketten en een handjevol ioniserende stoffen maakte de NASA onlangs de aurora borealis, het noorderlicht, na.
Zij die afgelopen week in het noorden van Noorwegen naar de lucht tuurden om van de aurora borealis te genieten, vingen wellicht een glimp op van een ander kleurig lichtspel dat zich aan de sterrenhemel afspeelde. Even deden geruchten van een buitenaards bezoek de ronde, maar al gauw bleek dat het iets heel anders betrof. De lichten waren het gevolg van AZURE; een NASA-missie met als voornaamste doel het samenspel tussen het aardmagnetisch veld en de geladen ruimtedeeltjes verder in beeld te brengen.
Lees ook:
AZURE-missie
De kleurige linten licht van de aurora borealis (en de zuidelijke tegenhanger aurora australis) zijn het gevolg van een wisselwerking tussen geladen deeltjes van de zon, de aardatmosfeer en het aards magnetisch veld. Met de door NASA gefinancierde missie AZURE – voor Auroral Zone Upwelling Rocket Experiment – hopen onderzoekers die processen verder de te ontrafelen.
Tijdens de AZURE-missie, die afgelopen week tot de lancering van twee raketten leidde, lag de focus op de ionosfeer – de atmosfeerlaag tussen 75 en 400 kilometer hoogte waarin ionisatie van deeltjes door de straling van de zon plaatsvindt. Met de nasleep van het echte poollicht op de achtergrond, schoten de twee Black Brant XI onderzoeksraketten vanuit het Andøya Space Center in Noorwegen enkele minuten na elkaar een flinke 320 kilometer de lucht in.
De lancering van een van de twee Black Brant XI-raketten vanuit het Andøya Space Center in Noorwegen. © NASA/Lee Wingfield
Noorderlicht
Naast metingen te verrichten aan de atmosfeerdichtheid en de temperatuur, dropten de raketten tijdens hun vlucht ook doses trimethylaluminium (TMA) en barium-strontium mengsels. Beide goedjes ioniseren wanneer ze worden blootgesteld aan zonlicht – en dat was te zien. De ontlading van deze markers leidde tot kleurige, aurora-achtige nevels waarmee de onderzoekers vervolgens de stroom van de deeltjes – zowel de geladen als ongeladen – konden volgen.
Natuurlijk genoten niet alleen de onderzoekers van het (extra) schouwspel. Iedereen die in de omgeving naar het poollicht stond te turen, kon een glimp van het experiment opvangen.
Perfecte omstandigheden
Omdat harde wind, regen, bewolking, enzovoorts, het volgen van de deeltjesstroom lastig maken, was goed weer essentieel. In eerste instantie stond het experiment dan ook gepland voor begin maart. Dat werd toen afgeblazen omdat de weersomstandigheden niet optimaal waren.
AZURE is een van de negen missies binnen het Grand Challenge Initiative (GCI) Cusp-project; een internationaal onderzoek dat de processen binnen de zogenaamde ‘pole cusps’ moet blootleggen. Dat zijn plaatsen (lees: de polen) waar door de ‘gaten’ in de magnetosfeer deeltjes van de zon de aardatmosfeer kunnen bereiken. De laatste twee door de NASA uitgevoerde missies staan gepland voor november dit jaar.
Bron: NASA
Beeld: NASA/Lee Wingfield, Michael Theusner/Youtube
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!