De oude techniek van de rotor sail gaat een moderne Maersk-tanker helpen vooruit te komen. Maar hoe werken deze enorme ronddraaiende palen?

Zeeschepen zijn dankzij hun enorme formaat effectieve vervoersmiddelen. Maar ze verbranden ook flinke hoeveelheden stookolie en dat is niet fijn voor het milieu. Een uitvinding van bijna een eeuw geleden kan misschien wel 10 procent van de brandstofconsumptie af snoepen.

Rotor sail

Een eeuw geleden bedacht de Duitse uitvinder Anton Flettner het rotor sail: een enorme, ronde kolom, die draaiend op het dek van een zeeschip staat. Flettner liet twee zeeschepen varen waarvan er één in 1926 de Atlantische Oceaan overstak. Maar daarna verdween het idee in de mottenballen. Tot nu. Het Finse bedrijf Norsepower is namelijk opnieuw met het idee aan de haal gegaan. Een 240 meter lange tanker van rederij Maersk krijgt in 2018 twee gigantische lichtgewicht-versies van Flettners rotor sail op haar dek.

Dit is het Flettner-Rotor-schip ‘Buckau’, gefotografeerd in 1924.

Hoe werkt het?

De rotor sails op de Maersk-tanker worden maar liefst 30 meter hoog en krijgen een diameter van 5 meter. Een elektromotor laat ze vervolgens ronddraaien. Door deze rotaties wordt de luchtstroom aan één kant van het rotor sail versneld en aan de andere kant vertraagd. Waar de luchtstroom versneld wordt, is de luchtdruk lager, waardoor het schip als het ware naar voren wordt gezogen. Het lijkt een beetje op hoe een vliegtuigvleugel werkt.

De rotor sails werken het best als de wind van de zijkant komt. Stel dat de wind van links (bakboord) komt. Dan zal het rotor sail met de klok meedraaien en aan de voorkant met de richting van de wind meedraaien en die versnellen. Aan de achterkant draait het rotor sail tegen de wind in en vertraagt de lucht. Daar ontstaat een hogere druk. In combinatie met de lagere druk aan de voorkant ontstaat een voorwaartse beweging (die haaks staat op de windrichting). Dit heet het Magnus-effect.

Elektriciteit

Het schip moet wel zelf elektriciteit opwekken om de rotor sails te laten draaien. Daar is volgens Norsepower ongeveer 50 kW aan elektriciteit voor nodig. Maar de opbrengst is veel hoger, omgerekend tot wel 3 MW. Dit kan het brandstofverbruik van een zeeschip met 7 tot 10 procent terugbrengen, zo verwacht Norsepower.

“Als een ruimschoots aanwezige en duurzame energiebron, heeft de wind een rol in het helpen de zeescheepvaart zuiniger te maken, als eerste stap richting toekomstige emissie-eisen”, zegt Tuomas Riski, CEO van Norsepower. Shell werkt mee als project-coördinator. Het wordt verder grotendeels gefinancierd door het Britse Energy Technologies Project.

Het project met de tanker van Maersk zal tot het einde van 2019 lopen. Overigens werd in 2010 ook al een schip met moderne rotor sails uitgerust, zie onderstaande foto van het Duitse schip E-Ship 1.

Bronnen: The Guardian, Norsepower, New Atlas