De Stresemanns tapaculo is niet buitengewoon groot of opvallend, maar wel een van de zeldzaamste vogeltjes op aarde. En hij werd onlangs weer gespot.

Je zou misschien niet meteen beseffen dat je met een bijzonder beestje te maken hebt als je een dit vogeltje ziet. Ze zijn niet buitengewoon groot of opvallend, de Stresemanns tapaculo is bijzonder omdat het misschien wel het zeldzaamste vogeltje op aarde is. Niet verwonderlijk dus dat de vondst van een exemplaar deze maand tot grote vreugde leidde en de hoop de soort van uitsterven te redden, aanwakkerde.

Lees ook: Deze vogel bestaat uit drie soorten

Schaars

De Merulaxis stresemanni, beter bekend als Stresemanns tapaculo, staan bekend om het opstaande ‘toefje’ veertjes op hun kop. De zangvogeltjes worden zo’n 20 centimeter groot, hebben een lange staart en komen uitsluitend voor in de regenwouden in het oosten van Brazilië. De soort werd voor het eerst ontdekt tussen 1831 en 1839 en is sindsdien slechts een paar keer gezien.

De versnippering en verwoesting van het leefgebied van M. stressemanni, waaronder het Mata do Passarinho, oftewel het ‘Zangvogelwoud’ baren onder andere organisaties die strijden voor natuurbehoud, zoals American Bird Conservancy (ABC) en het Braziliaanse Fundação Biodiversitas, grote zorgen.

Gespot

Na maandenlang speuren, was men dus ook verheugd op 12 en 14 december een exemplaar te zien. Goed nieuws, vindt ornitholoog Martijn Hammers (Universiteit Groningen). “In januari 2016 waren er nog maar drie paartjes bekend en werd de totale populatiegrootte op slechts 10 tot 15 individuen geschat”, vertelt hij.

Omdat er in 2017 geen exemplaren meer gevonden werden, vreesde men dat de soort was uitgestorven. “Gelukkig is dat dus niet het geval, en is er misschien nog hoop voor het voortbestaan van Merulaxis stresemanni”, stelt Hammers.

Het exemplaar dat deze maand gespot werd, is zover we weten, de laatste in haar soort. © American Bird Conservancy (ABC)

Ook ornitholoog Jente Ottenburghs (Universiteit van Uppsala) is enthousiast. “Het is altijd opmerkelijk als er een vogelsoort herontdekt wordt”, vertelt hij. “Zeker als deze al decennia lang niet gezien is.”

Beschermen

Ondanks de mooie vondst, is de situatie zorgelijk: “Men vond slechts één exemplaar,” geeft Ottenburghs aan, “zijn er nog wel andere aanwezig?” Door de dichte begroeiing van het Zuid-Amerikaanse regenwoud moet men vooral op geluid afgaan. “De opnames die de onderzoekers maakten, zijn dus belangrijk omdat ze kunnen helpen om in de toekomst meer individuen te vinden.”

A little haunting, this is the sound of perhaps the world’s rarest bird, a female Stresemann’s Bristlefront spotted last week in Brazil. We won’t give up searching, but as of now, she is the last-known of her kind. (Recording by @biodiversitas) https://t.co/HLph5OVH2j pic.twitter.com/sgzUFDIP2H

— American Bird Conservancy (@ABCbirds) December 24, 2018

Maar zelfs als de regenwouden meerdere vogeltjes huizen, is de kans dat de soort uitsterft groot. “Zo’n heel kleine populatie leidt onder andere tot verlies van genetische variatie, waardoor individuen zich minder goed kunnen voortplanten en minder goed beschermd zijn tegen bepaalde ziektes”, legt Hammers uit.

“Het leefgebied van deze en andere vogelsoorten,” gaat de ornitholoog verder, “verdwijnt in rap tempo door houtkap, bosbranden en de aanleg van landbouwgebied. Als we de dieren willen behouden, zal er dus snel iets moeten veranderen.”

Beide deskundigen zijn het erover eens; om de soort te helpen, zal men het habitat moeten beschermen. “De vondst van deze soort kan worden gebruikt om extra bescherming te vragen voor het gebied”, meent Ottenburghs. Daar zouden ook andere soorten baat bij hebben. “Laten we hopen dat het bijna uitsterven van deze soort een wake-up call is”, besluit Hammers.

Bronnen: American Bird Conservancy (ABC), ScienceAlert

Beeld: American Bird Conservancy (ABC)

Nu in onze webshop: de KIJK-scheurkalender 2019! Deze staat vol intrigerende feiten uit de wereld van de wetenschap en technologie. Met leuke quotes, plus elke dag een ‘verjaardag’: van een bijzonder persoon of een opmerkelijke gebeurtenis. Bestel de scheurkalender hier.