Wetenschappers kwamen meer te weten over wat de inslag van een ruimterots ruim 3 miljard jaar geleden op aarde allemaal veroorzaakte.

Miljarden jaren geleden, toen het leven nog slechts uit microben bestond, werd de aarde gegeseld door een reeks gewelddadige meteorietinslagen. En hoewel die een hoop ellende voor het leven op aarde verzaakten, waren er bepaalde eencelligen die er juist van profiteerden. Zo beschrijven onderzoekers van Harvard University in Proceedings of the National Academy of Sciences.

Lees ook:

• De ‘dinokiller’ kwam van ver voorbij Jupiter
• Waarom bepaalde dieren de ‘dinokiller’ wél overleefden
• ‘Grootte bepaalt niet hoe dodelijk meteorietinslag is’

Viermaal de Mount Everest

We weten nog maar weinig over de jonge aarde. Hoe ontstonden de eerste oceanen? Wanneer begon de plaattektoniek, de drijvende kracht achter de bewegende continenten? En hoe hebben meteorietinslagen het vroege leven beïnvloedt?

Geoloog Nadja Drabon houdt zich al lange tijd bezig met deze vragen. Dit keer onderzocht zij samen met collega’s de zogenoemde S2-metorietinslag, van 3,26 miljard jaar geleden. Het betrof een brokstuk waarbij de beruchte ‘dinokiller’, die 66 miljoen jaar geleden de dinosauriërs uitroeide, verbleekt. De S2-meteoriet was ongeveer viermaal zo groot als de Mount Everest.

Oeroude gesteenten

Het onderzoeksteam vond bewijzen van de S2-inslag in de Barberton Greenstone Belt in Zuid-Afrika. Op deze plek bevinden zich gesteentes die tussen de 3 en ruim 3,5 miljard jaar oud zijn.

Drabon en collega’s namen vele monsters van de rotsen en analyseerden die. Ze keken daarbij naar de mineralen die erin voorkwamen en de samenstelling in isotopen, atomen van hetzelfde element maar met een iets andere atoomkern.

Koken en verschroeien

De analyses toonden aan dat de inslag van S2 een megatsunami moet hebben veroorzaakt die de hele wereld over ging. De hoogte ervan konden de onderzoekers niet nagaan, maar wel dat de muur van water de zee, de zeebodem en het land flink door elkaar moet hebben geschud. Alsof er met een staafmixer doorheen is gegaan.

Dat was niet alles. De hitte van de inslag kookte de bovenlaag van het zeewater weg en verschroeide de atmosfeer. En een dikke wolk van stof omhulde de gehele aarde, waardoor er geen fotosynthese – wat toen net ontstaan was – meer mogelijk is. Vele bacteriën die ervan afhankelijk waren stierven.

Grote mix-up gaf leven

Maar de gigantische inslag had volgens Drabon en collega’s ook positieve gevolgen. Zij ontdekten een piek in het aantal ijzer-etende bacteriën kort na de inslag. De eerdergenoemde grote mix-up moet dat ijzer, dat normaal diep in de oceaanbodem begraven ligt, naar boven hebben gehaald.

Ook de microben die van fosfor houden, kwamen aan hun trekken. Dat element werd massaal bezorgd door het S2-ruimtebrok zelf, in combinatie met de de flink toegenomen verwering en erosie van rotsen aan land.

Nog meer inslagen

De onderzoekers geven verder aan dat deze snelle ‘bloei’ van bepaalde microben de evolutie van het verdere leven op aarde mogelijk heeft aangedreven. De S2-inslag kan dus weleens belangrijk of zelfs essentieel zijn geweest voor het ontstaan van het moderne leven. Maar of dat ook echt zo was, zullen we wellicht nooit te weten komen.

Wel hopen Drabon en haar team het plaatje completer te maken door ook te kijken naar andere grote inslagen op de jonge aarde. In de Barberton Greenstone Belt liggen namelijk nog meer bewijzen te wachten op ontdekking.

Bronnen: PNAS, Harvard University via EurekAlert!

Beeld: iStock/Getty Images

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!