Is het bewijs geleverd dat de wereld om ons heen écht is?
Alles om ons heen is niet echt, maar een computersimulatie gerund door een of andere geavanceerde beschaving. Dat idee stond al aan de basis van de bijna twintig jaar oude sciencefictionfilm The Matrix, maar ook anno 2017 wordt er nog steeds driftig over gediscussieerd. Vooral in Silicon Valley raken ze er schijnbaar niet over uitgepraat. “Op een gegeven moment ging zo’n beetje élk gesprek dat ik voerde erover”, zei SpaceX- en Tesla-directeur Elon Musk onlangs nog in een interview.
Pong
Volgens Musk zelf is de kans trouwens ontzettend groot dat we in een simulatie leven. Zijn redenering: in ruim veertig jaar tijd zijn we van supersimpele computerspelletjes als Pong geëvolueerd naar fotorealistische, driedimensionale simulaties waar miljoenen mensen tegelijk in spelen. Trek je die ontwikkeling door naar de toekomst, dan hebben we over 10.000 jaar ‘games’ die op geen enkele manier van de werkelijkheid zijn te onderscheiden. “Die spellen kun je dan spelen op elke spelcomputer of pc, waarvan er waarschijnlijk miljarden zullen zijn”, vervolgt Musk. “Dan lijkt dus de kans dat we in de echte werkelijkheid leven, en niet in een van die games, één op een paar miljard.”
Toch verschenen er in september en oktober allerlei nieuwsberichten online die claimden dat wetenschappers hadden bewezen dat het heelal géén simulatie is. Kan iedereen die liever een mens van vlees en bloed is in plaats van een gamepersonage dus opgelucht ademhalen?
Stevige claim
De genoemde stroom aan nieuwsberichten begon met een wetenschappelijk artikel, afkomstig van twee theoretisch natuurkundigen: Zohar Ringel en Dmitri Kovrizjin. Daarin draaide het om bepaalde, ingewikkelde verschijnselen uit de quantummechanica die je niet zomaar kunt ‘doorrekenen’. Wat je wél kunt proberen, is een computerprogramma deze verschijnselen zo goed mogelijk te laten simuleren. Bij sommige van die verschijnselen is het echter na decennialang proberen nog steeds niet gelukt om zo’n simulatie uit te voeren. Ringel en Kovrizjin hebben nu vastgesteld dat dit waarschijnlijk niet aan de betrokken programmeurs lag. Sommige verschijnselen lenen zich er in de basis niet voor.
Tot zover iets voor insiders, zou je zeggen. De Universiteit van Oxford besloot het onderzoek echter wat aantrekkelijker te maken voor het grote publiek door een persbericht te publiceren met als openingszin: “Leven we in een computersimulatie?” De tekst die daarop volgde, claimde vervolgens dat het antwoord op die vraag volgens Ringel en Kovrizjin ‘nee’ was. Onze wereld bevat verschijnselen die je niet met een computer te simuleren zijn, dus kan hij geen simulatie zijn. Deze redenering werd vervolgens breed opgepakt door de pers. ‘Wetenschappers bevestigen dat we NIET in een computersimulatie leven’, kopte de Britse sensatiekrant The Sun bijvoorbeeld, terwijl tal van andere kranten en websites met al even stellige berichten kwamen.
Game over?
Helaas is al die stelligheid nogal voorbarig. Ringel en Kovrizjin hebben het in hun artikel namelijk over simulaties die je doet met een klassieke computer. Oftewel: een computer van dezelfde soort als je desktop, laptop of smartphone. Maar dat zo’n computer moeite heeft met het simuleren van quantummechanische verschijnselen is geen nieuws. Zoals we al schreven in het artikel ‘Daar komen de qubits!’ (KIJK 9/2017) worden dergelijke simulaties al gauw te ingewikkeld als het aantal deeltjes toeneemt. Dat is dan ook een van de belangrijkste redenen waarom er zo hard wordt gewerkt aan de quantumcomputer: die kan dit soort verschijnselen wél aan.
De conclusie ‘we leven niet in een simulatie’ kun je dus alleen maar trekken als je aanneemt dat iedereen tot in lengte van dagen is aangewezen op het type computer dat wij nu hebben. Oftewel: dat er ook over 10.000 jaar nog geen quantumcomputer is. En dat is een wat gekke aanname, aangezien het er momenteel naar uitziet dat we de komende jaren al behoorlijk grote stappen richting zo’n apparaat gaan zetten.
Broodje aap?
De techneuten van Silicon Valley kunnen dus gerust zijn: het onderzoek van Ringel en Kovrizjin heeft hun favoriete gespreksonderwerp allesbehalve afgeserveerd. Waarbij overigens het gerucht gaat dat het inmiddels niet meer bij babbelen blijft. Twee niet met naam genoemde techmiljardairs zouden wetenschappers in de arm hebben genomen om ons te laten ontsnappen uit de zo overtuigende simulatie die ons mogelijk omringt.
Mocht dat geen broodjeaapverhaal zijn, dan valt te hopen dat de rijkaards in kwestie goed over dit project hebben nagedacht. Want als we echt niets meer zijn dan virtuele figuurtjes in een heel geavanceerd computerspel, wat gebeurt er dan als het ons lukt om dat computerspel vast te laten lopen?
Bronnen: Science Advances, University of Oxford via Phys.org
Lees ook:
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!