Studenten, vrachtwagenchauffeurs, nachtwerkers en alle anderen die wel eens een ‘nachtje doorhalen’ of gewoon te weinig slapen, opgelet: slaaptekort leidt tot blijvende neurale schade. En bijslapen in het weekend helpt hier niet tegen, zo laat nieuw onderzoek zien.

De meeste mensen weten wel dat je door slaaptekort minder goed functioneert. Dit functioneren zou na een of meerdere nachten goed slapen vanzelf weer herstellen; althans, dat dachten we. Een onderzoeksteam onder leiding van Sigrid Veasey (Universiteit van Pennsylvania) heeft aangetoond dat extreem slaaptekort wel degelijk leidt tot blijvende neurale schade.

Het team onderzocht bij muizen wat zowel matig als extreem slaaptekort doet met de hersenen. Bij matig slaaptekort wordt het eiwit SirT3 extra geproduceerd. Dit eiwit beschermt cognitieve neuronen, die onder andere belangrijk zijn bij alertheid en aandacht, tegen schade. Maar wat is het geval bij extreem slaaptekort? De productie van SirT3 valt stil en neuronen sterven af. Dit gebeurt al na enkele dagen heel weinig slapen.

Onbeantwoorde vragen

Volgens Veasey is dit het eerste bewijs dat slaaptekort neurale schade veroorzaakt. Maar er is meer. Het eiwit SirT3 reageert alleen bij matig slaaptekort en voorkomt in dat geval neurale schade. Wat nu als je dit eiwit kunt stimuleren bij extreem slaaptekort? Dit kan een behandelingsmogelijkheid zijn voor mensen die last ondervinden van hun tekort aan nachtrust.

Veasey benadrukt dat eerst meer onderzoek moet worden gedaan. Is het effect van slaaptekort bij mensen hetzelfde als bij muizen? Hoeveel slaaptekort is nodig voor neurale schade? En verschilt dat per individu? Dat zijn vragen die nog onbeantwoord zijn. Daarnaast lijkt de neurale schade ook nog ziektes als parkinson en alzheimer te verergeren; tenminste, in sommige muizen.

Totaal ander beeld

Hoewel slaaptekort nog verder moet worden onderzocht, laat dit onderzoek zien dat voldoende slaap erg belangrijk is; belangrijker dan altijd werd gedacht. “In het verleden wist niemand dat slaaptekort tot blijvende breinschade kan leiden”, vertelt Veasey. “Dat beeld is nu totaal anders.”

Bron: University of Pennsylvania School of Medicine via EurekAlert!

Tekst: Tom Gerrits

Beeld: Rachel Calamusa/CC BY-SA 2.0