Geeft smeltend ijs in Groenland een goed geconserveerd en giftig Amerikaans geheim prijs?

Onder het ijs in het noordwesten van Groenland bevindt zich een verlaten Amerikaanse basis uit de Koude Oorlog: Camp Century. Ook het giftige afval van die basis ligt er nog. En dat gif zou best weleens binnen nu en 75 jaar aan de oppervlakte kunnen komen.

Wat voor gif? In een nieuw wetenschappelijk artikel is te lezen dat de basis naast enkele honderden tonnen staal zo’n 200.000 liter diesel, 24 miljoen liter rioolwater en een aanzienlijke hoeveelheid PCB’s (het giftige polychloorbifenyl) bevat. In de periode 1960-1963 is er zelfs radioactieve koelvloeistof gedumpt.

Gif mee met smeltwater

Een simulatie van het klimaat op het noordwesten van Groenland suggereert dat de ijskap op Groenland in massa afneemt tussen nu en 2090, zo meldt het artikel. Niet zozeer vanwege sneller smeltende gletsjers, als wel door een sneller smeltende bovenkant. Het smeltwater vindt uiteindelijk zijn weg naar de zee. Een tweede simulatie suggereert eveneens een toename in smeltwater, maar ook een toename in sneeuwval. Dat laatste zou dan de afbraak van de ijskap compenseren.

Wordt het eerste scenario werkelijkheid, dan kan het afval dat destijds is achtergelaten weer bovenkomen en naar zee stromen. Maar ook in het tweede scenario kunnen bijvoorbeeld de PCB’s in zee belanden, dankzij smeltwaterstromen diep in het ijs.

De vaste stoffen liggen momenteel zo’n 36 meter onder het ijsoppervlak, de vloeistoffen op een diepte tot 65 meter. De achtergelaten diesel kan zich nog deels in de opslagtanks bevinden, rond de 36 meter diep, en kan zelfs nog in vloeibare staat zijn. Al met al geen goede vooruitzichten voor het ecosysteem in het westen van Groenland en het noordoosten van Canada.

Op deze locatie werd Camp Century gebouwd. Wetenschappelijke bevindingen over de ijskap uit de periode dat het kamp open was, worden nog steeds gebruikt. (Google Maps)

Project Iceworm

Om welke basis gaat het? In 1960 opende het Amerikaanse leger een basis op 240 kilometer ten westen van Thule Air Force Base, ingegraven in de ijskap van Groenland: Camp Century. De Amerikanen gaven er veel publiciteit aan. Er moest een mobiele kernreactor worden getest, wetenschappelijk onderzoek worden gedaan en men wilde bouwmethodes onder extreem koude omstandigheden testen. Dat alles was echter een dekmantel voor een geheim project om kernraketten te stationeren onder de Groenlandse ijskap: Project Iceworm.

Het ijs van Groenland bleek echter te instabiel voor de basis en zijn kernraketten, hoe knap het technisch gezien ook was dat men er überhaupt iets kon bouwen. De tunnels zouden verschuiven en instorten, terwijl daar volgens de plannen maar liefst zeshonderd kernraketten op rails zouden worden opgeslagen. Project Iceworm werd al in 1963 afgeblazen; Camp Century werd in 1965 geëvacueerd en in de jaren erna opgedoekt.

Camp Century kon draaiend worden gehouden dankzij een mobiele kernreactor. De basis bestond uit tunnels die waren uitgegraven en werden bedekt.

Niet voor de eeuwigheid

Een mobiele kernreactor die de basis van stroom voorzag, werd weer weggehaald. Maar veel andere zaken bleven achter, waaronder het giftige en nucleaire afval. De gedachte was dat eeuwige sneeuwval de restanten blijvend zou bedekken en conserveren. Dankzij klimaatverandering kan dat dus heel anders uitpakken, zo stellen de onderzoekers nu in hun rapport.

Groenland is Deens territorium en volgens het rapport is het de vraag of de Denen in de jaren zestig volledig zijn geïnformeerd omtrent de ontruiming van Camp Century. Hoewel er een Deens-Amerikaans verdrag aan de bouw van Camp Century ten grondslag lag, kan er daarom een politieke rel ontstaan tussen Denemarken en de VS.

Bronnen: Geophysical Research Letters, Popular Mechanics e.a.

Beeld: U.S. Army, Google Maps