Het Europese ruimtescheepje Rosetta is na een tocht van tien jaar zojuist aangekomen bij de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko.

Rosetta wordt niet gelijk in een baan rond 67P/Churyumov-Gerasimenko (67P/C-G) gebracht. Dat is een ingewikkeld en lang proces, dat vandaag is begonnen met een driehoekig traject op 100 kilometer afstand van de komeet. Over twee weken gaat het ruimtescheepje naar een nieuwe driehoekig traject, op een afstand van 80 kilometer. Vanaf begin september zal Rosetta echt een baan rond de komeet gaan beschrijven, uitmondend in een ellipsbaan die het ruimtescheepje op 10 kilometer afstand van het oppervlak brengt.

In november zet de sonde bovendien een lander genaamd Philae op de komeet, als alles volgens plan verloopt. Samen met de orbiter zal die de komeet een dik jaar gaan bestuderen. Het is voor het eerst dat een komeet op zo’n gedetailleerde manier kan worden onderzocht terwijl hij de zon nadert. Daarbij smelt (of eigenlijk sublimeert) het object aan de buitenkant, waardoor de zogenoemde coma ontstaat: een wazig omhulsel van de kern die nu goed zichtbaar is. Ook krijgt de komeet dichter bij de zon een gas– en een stofstaart, waardoor hij zal gaan voldoen aan het plaatje dat de meeste mensen in hun hoofd hebben als ze het woord ‘komeet’ horen.

Oudste objecten

Kometen als 67P/C-G zijn interessant, omdat ze tot de oudste objecten in het zonnestelsel behoren. Dat betekent dat ze ongeveer dezelfde samenstelling hebben als de wolk materie waar de zon en de planeten uit ontstonden, zo’n 4,5 miljard jaar geleden. Door kometen in detail te bestuderen, kunnen we dus meer te weten komen over de begindagen van het zonnestelsel.

Komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko, van een afstand van 1000 kilometer gefotografeerd door Rosetta.

Daarnaast hebben kometen in het verleden waarschijnlijk het nodige water op aarde afgeleverd. Door de verhouding tussen gewoon en zwaar water op 67P/C-G te vergelijken met die op aarde, kan Rosetta ons daar meer over vertellen. Verder brachten kometen misschien wel organische moleculen naar onze planeet toe die een rol speelden bij het ontstaan van het leven. Ook op dat scenario hopen wetenschappers meer licht te schijnen met behulp van deze missie.

Lange geschiedenis

Rosetta heeft een behoorlijk lange geschiedenis achter zich. Het plan om een komeet te bezoeken stamt zelfs al uit de jaren zeventig, waarbij het in eerste instantie ging om een missie die alleen maar een monster ging ophalen. Later werd besloten om met een lander te gaan werken. Die versie van de Rosetta-missie werd in november 1993 goedgekeurd door de ESA. Vervolgens duurde het elf jaar voordat de sonde daadwerkelijk kon worden gelanceerd; dat gebeurde op 2 maart 2004, vanuit Kourou, Frans-Guyana.

De tocht van de aarde naar 67P/C-G nam daarna een dikke tien jaar in beslag. Tijdens zijn 6,4 miljard kilometer lange route kreeg de sonde drie keer een zwaartekrachtsduwtje van de aarde (in 2005, 2007 en 2009) en één keer van Mars (2007). Onderweg deed Rosetta twee andere kometen aan: Steins in 2008 en Lutetia in 2010. In juni 2011 ging het ruimtescheepje in ‘winterslaapmodus’, om brandstof en kosten te besparen. Begin dit jaar werd het daar uitgehaald; in mei begonnen de manoeuvres die ervoor hebben gezorgd dat Rosetta vandaag zijn doel eindelijk kon bereiken.

Verlenging?

Zowel Rosette als de eerdergenoemde lander Philae zullen de komeet in de gaten houden terwijl hij de komende maanden dichter en dichter bij de zon komt en daar na 13 augustus 2015 weer vandaan beweegt. Het officiële einde van de missie is op 31 december 2015 – maar als er dan nog een restje brandstof over is, is het mogelijk dat daar een verlenging aan wordt geplakt.

Meer weten? De ESA stelde een uitgebreide FAQ samen.

Bronnen: ESA (1), ESA (2), ESA (3), ESA (4), New Scientist

Beeld: ESA/Rosetta/MPS for OSIRIS Team MPS/UPD/LAM/IAA/SSO/INTA/UPM/DASP/IDA