Een ster hier 10 lichtjaren vandaan kan een verrassende blik werpen op het ontstaan van ons eigen zonnestelsel.
Bepakt met een flinke telescoop vloog een groep astronomen in een aangepaste Boeing 747 op ruim 13 kilometer hoogte over de Stille Oceaan. De telescoop in het vliegende observatorium SOFIA moest namelijk in de richting van ster Epsilon Eridani staan.
Maar de astronomen waren naast de ster ook geïnteresseerd in het ruimtegruis rondom Epsilon en maten dat met infraroodstraling. Zo kwamen ze tot de ontdekking dat Epsilon Eridani zowel een binnen- als een buitengordel bezit.
Jongere versie
Eerst nog even terug naar ster Epsilon, want deze verschaft ons veel informatie. “De ster lijkt erg op de zon, maar is veel jonger en kan daarom worden gebruikt om te onderzoeken hoe ons jonge zonnestelsel eruit zou kunnen hebben gezien”, zegt astronoom Ignas Snellen. Het is dus alsof we terugkijken in de tijd en daarom bestuderen onderzoekers de ster graag.
En met de ontdekking van de twee stofgordels lijkt het zonnestelsel van Epsilon ook nog eens een hoop gemeen te hebben met het onze. De puinringen zijn namelijk vergelijkbaar met de planetoïdengordel tussen de aarde en Mars en de Kuipergordel voorbij Neptunus.
Het zonnestelsel van Epsilon Eridani vergeleken met ons eigen zonnestelsel © NASA/SOFIA/Lynette Cook
Veel stof
Daarnaast lijkt Epsilon dezelfde stappen te doorlopen als ons zonnestelsel heeft gedaan. “Toen ons zonnestelsel zo oud als die van Epsilon was, stonden de planeten op andere plekken”, zegt astronoom Lucas Ellerbroek. “Door het resoneren van Saturnus en Jupiter zijn de planeten een beetje opgeschoven, waardoor veel meteorietinslagen ontstonden.” Dit deed – letterlijk – een hoop stof opwaaien.
Epsilon zit nu in die fase, ook wel Late Heavy Bombardment genoemd. Het zonnestelsel vertoont veel activiteit nu. “Waar bij ons eens in de miljoen jaar een ruimtesteen inslaat, is dat bij Epsilon aan de orde van de dag”, zegt Ellerbroek. Hierdoor wordt veel stof geproduceerd en dat kan SOFIA goed meten.
Meer planeten?
Met de ontdekking van de twee stofgordels is de theorie ontstaan dat er nog meer planeten rondom Epsilon zweven. Eén planeet was al ontdekt, een Jupiter-achtige planeet genaamd Epsilon Eridani b. Maar doordat er tussen de binnen- en buitengordel een lege tussenruimte zit, denken astronomen nu dat er nog twee planeten in een baan rondom ster Epsilon Eridani zweven.
Of dit werkelijk zo is, moet verder onderzoek uitwijzen. Snellen: “Maar als de ster ook een planetoïdengordel blijkt te hebben, maakt dat ons zonnestelsel wel minder uniek dan we denken.”
Bronnen: The Astronomical Journal, Iowa State University, IFLScience, Independent
Beeld: NASA/SOFIA/Lynette Cook