Reuzenherten, mammoeten en sabeltandtijgers: alle drie zijn ze uitgestorven. Lange tijd was onduidelijk of deze megadieren ten onder zijn gegaan aan het klimaat of aan de mens. Eindelijk is er uitsluitsel: het was de combinatie die hen de das omdeed.

Tot zo’n 50.000 jaar geleden kon je in deze contreien mammoeten en reuzenherten tegenkomen. Vraag maar aan Noordzeevissers: die vangen regelmatig botten van dit soort dieren in hun netten. Ook in andere delen van wereld kwamen beesten ‘met een maatje meer’ voor, en allemaal zijn ze in een relatief korte periode uitgestorven. Waar deze massa-extinctie door werd veroorzaakt, daar is de wetenschap over verdeeld. Onderzoekers van de Universiteit van Cambridge zeggen nu dat mens én klimaat verantwoordelijk waren.

Het klimaat heeft een overduidelijke invloed op het leefgebied van flora en fauna. Een groep wetenschappers meende dat dit de oorzaak was voor het uitsterven van de megafauna (beesten vanaf 44 kilogram). Hiermee stonden zij lijnrecht tegenover onderzoekers die dachten dat het activiteiten van de mens waren, zoals jagen, die beesten als de mammoet hebben doen verdwijnen.

De Britse onderzoekers hebben dit pleit beslecht door klimaatgegevens van de afgelopen honderdduizend jaar te verzamelen en aan te vullen met gegevens over de komst van de mens op vijf continenten. Met een model simuleerden zij vervolgens de invloed van deze factoren op het leefgebied van de reuzenbeesten. Slechts met een combinatie van menselijke factoren én een veranderend klimaat kregen de onderzoekers een ‘uitsterfpatroon’ dat sterk overeenkomt met wat we weten over de verdwijning van de megafauna. Klimaatfactoren en menselijke invloed afzonderlijk komen niet in de buurt.

Het onderzoek van de Britten zal er natuurlijk niet voor zorgen dat sabeltandtijgers en mammoeten terugkeren, maar er zijn andere grote dieren die met uitsterven worden bedreigd. “In tegenstelling tot de mensen die de megafauna ooit aantroffen, zijn we ons nu volledig bewust van de gevolgen van onze acties”, zegt onderzoeker Graham Prescott. “Dat is hoopvol voor bedreigde diersoorten, maar het is des te rampzaliger wanneer we hier niets aan doen.”

Bronnen: Proceedings of the National Academy of Sciences, Universiteit van Cambridge

Beeld: Mauricio Antón/CC BY 2.5