In het Natural History Museum in Londen is een wel heel zeldzame vlinder geboren: het beestje is links mannelijk en rechts vrouwelijk.

De vlinder, van de soort Papilio memnon, is wat we noemen een ‘gynandromorph’. ‘Gyn’ is Grieks voor ‘vrouw’, terwijl ‘andro’ niet heel verrassend ‘man’ betekent. Bij dit specifieke geval is de wat meer gekleurde rechterkant vrouwelijk, terwijl de donkerder kleuren en de langere antenne links de mannelijke kant van het diertje laten zien.

Gynandromorfisme is heel zeldzaam; het verschijnsel komt alleen voor bij insecten en schaaldieren, en zelfs daar maar heel zelden. Deze vlinder is een mooi voorbeeld van een tweezijdige gynandromorph: als de seksechromosomen zich in een van de eerste celdelingen niet goed verdelen, dan wordt de ene kant mannelijk en de andere kant vrouwelijk. Gebeurt dit later in de ontwikkeling van de vlinder, dan wordt het een mozaïsche gynandromorph en is het onderscheid tussen mannelijk en vrouwelijk minder duidelijk dan bij dit beestje.

Bij het Natural History Museum is men erg blij met de vondst. “Tweezijdige gynandromorfen zijn ontzettend zeldzaam; tijdens mijn 30-jarige carrière heb ik er slechts drie gezien”, zegt Luke Brown, manager van het vlinderhuis. En ze hebben geluk in Londen, want “veel vlinderhuizen zullen nooit zo’n zeldzaamheid zien.”

Voor de echte diehard vlinderfans: de vlinder leeft maar een maand en is ondertussen al twee weken oud, dus voor een bezoek is een beetje haast wel geboden.

Bron: Natural History Museum, New Scientist
Beeld: Kevin Webb/NHM Image Resources